Messier 57
Foto: Peter Vasey

M57 is ongetwijfeld de bekendste planetaire nevel die elke keer opnieuw wordt waargenomen door zowel beginnende als gevorderde amateur-astronomen. Deze prachtige nevel in het sterrenbeeld Lyra (Lier) is een restant van een zonachtige ster die zo'n 20 000 jaar geleden het leven heeft gelaten. M57 staat ook bekend onder de naam 'Ringnevel' alhoewel de nevel duidelijk ovaal van vorm is.

De Ringnevel, ook gekend als NGC 6720, dijt nog steeds uit aan een tempo van 0,3 boogseconden per halve eeuw. Dit betekend dat bij zijn ontdekking de nevel ruim 2" kleiner was dan nu het geval is. De afstand tot de nevel wordt geschat op 1 400 lichtjaar en de werkelijke diameter op 8 lichtmaand à 1 lichtjaar. Op fotografische opnames of in een telescoop is er een opvallende centrale opening zichtbaar. Dit komt doordat het gas zo heet is dat het voornamelijk UV-straling uitzendt en dus niet zichtbaar is voor het menselijk oog. De verschillende kleuren van de nevel worden veroorzaakt door de verschillende chemische elementen. Helium geeft blauw, zuurstof groen en koolstof rood licht. De centrale ster is een zogeheten 'witte dwerg'. Het overblijfsel van de ster heeft een oppervlaktetemperatuur van 90 000 K. Deze centrale ster licht de omliggende nevel op door de felle UV-straling die ze uitzendt.

Sterrenbeeld: Lyra
Magnitude: 8.2
Coördinaten:

  • RA: 18h 53.6m
  • DEC: +33° 02'

Lyra

Geschiedenis

De astronoom Antoine Darquer ontdekte in het jaar 1779 voor het eerst de ringnevel met zijn 75 mm kijker. De Franse kometenjager Charles Messier observeerde M57 datzelfde jaar nog en beschreef het als "een ronde lichtvlek bestaande uit zeer zwakke sterren". William Herschel was de eerste die de centrale opening waarnam en noemde M57 dan ook "geperforeerd". Zijn zoon, John, beschreef het object als volgt "het centrale deel is gevuld met een nevel, zoals gaas over een hoepel gespannen". Ook Lord Rosse en D'Arrest deden gelijkaardige waarnemingen.

Waarnemen

De bekende Ringnevel is zeer eenvoudig op te zoeken. Dit object bevindt zich halverwege tussen de sterren Bèta en Gamma Lyra. Bij een lage vergroting verschijnt dan een wazig, onscherp sterretje in beeld. M57 opzoeken met een binoculair is een heel stuk uitdagender. Indien men een donkere hemel heeft, kan men proberen om dit wazig sterretje in beeld te krijgen. Een veel gebruikt hulpmiddel bij gevorderde amateurs is een OIII-filter. Deze filter verhoogt het contrast van deze planetaire nevel. Men bekijkt eerst het beeld zonder filter, daarna met filter. Bij de tweede stap zijn alle sterren een stuk minder helder geworden, behalve één; de planetaire nevel. Met een kleine telescoop is een middelmatige vergroting reeds genoeg om het ronde schijfje weer te geven. Bij hoge vergrotingen is eveneens de centrale opening zichtbaar. Enkel in zeer grote telescopen is de centrale ster van magnitude 14 te zien.

M57De indrukwekkende planetaire nevel M57 gezien door de Hubble Space Telescope - Foto: NASA / ESA

Dit gebeurde vandaag in 2008

Het gebeurde toen

In de stad Colombo, Sri Lanka, overlijdt Sir Arthur Charles Clarke. Hij schreef het boek 2001: A Space Odyssey en bedacht in 1945 het principe van de geostationaire communicatiesatelliet. Deze bijzondere baan om onze planeet is ook bekend als de 'Clarke Orbit'. Zijn bekendste boek, 2001: A Space Odyssey, werd in 1968 verfilmd en wordt beschouwd als een mijlpaal in de filmgeschiedenis. Clarke deed op de Amerikaanse televisie samen met Walter Cronkite ook verslag van de Apollo-maanexpedities en werd in 2000 door de Britse koningin geridderd voor zijn verdiensten.

Ontdek meer gebeurtenissen

Redacteurs gezocht

Ben je een amateur astronoom met een sterke pen? De Spacepage redactie is steeds op zoek naar enthousiaste mensen die artikelen of nieuws schrijven voor op de website. Geen verplichtingen, je schrijft wanneer jij daarvoor tijd vind. Lijkt het je iets? laat het ons dan snel weten!

Wordt medewerker

Steun Spacepage

Deze website wordt aan onze bezoekers blijvend gratis aangeboden maar om de hoge kosten om de site online te houden te drukken moeten we wel het nodige budget kunnen verzamelen. Ook jij kunt uw bijdrage leveren door ons te ondersteunen met uw donatie zodat we u blijvend kunnen voorzien van het laatste nieuws en artikelen boordevol informatie.

23%

Sociale netwerken