Het European Space Research and Technology Centre (ESTEC) is het technologische en administratieve hart van het Europese ruimtevaartagentschap ESA. In 1968 werd het ESTEC testcentrum officieel geopend door de Nederlandse Koningin Beatrix waarna dit uitgroeide tot ESA's grootste en belangrijkste complex. Dit centrum voor technologie- en ruimteonderzoek bevindt zich nabij het Nederlandse Noordwijk en is de thuishaven van meer dan 2 000 ingenieurs, technici en ESA-medewerkers die er werken aan tal van ruimteprojecten.
Naast het testen van satellieten en ruimtetuigen in de vele faciliteiten binnen het ESTEC is op de terreinen van dit centrum ook het management gevestigd van alle ESA-projecten. Vrijwel alle Europese ruimtevaartprojecten (uitgezonderd lanceermiddelen) worden hier geboren en langs verschillende fasen in hun ontwikkeling en realisatie geleid. Door de belangrijke functie als testcentrum is het ESTEC de laatste decennia ook uitgegroeid als trainingscentrum voor jonge ingenieurs uit de ESA-lidstaten, Oost Europa en derde wereldlanden. Op en rond de terreinen van het ESTEC bevinden zich ook de Space Expo ruimtevaarttentoonstelling en het Erasmus Centre.
Het ESTEC centrum met op de voorgrond de Space Expo - Foto: ESA
Testcentrum
Alvorens men satellieten of ruimtetuigen de ruimte instuurt, moeten deze eerst onderworpen worden aan tal van belangrijke testen. Om dit te kunnen doen voor ESA-projecten heeft men het ESTEC voorzien van een zeer geavanceerd testcentrum. Zo kan men er satellieten testen op de extreme omstandigheden waaraan deze worden blootgesteld tijdens lanceringen. Door middel van vibraties en extreem lawaai worden kunstmanen getest op het ESTEC of ze een lancering overleven. De akoestische tests worden uitgevoerd in de Large European Acoustic Facility waarin zich een geluidsgeneratorsysteem bevindt dat bestaat uit vier hoorns die werken op stikstofgas. Alles samen kan men in deze akoestische testkamer een geluidsniveau bereiken tot 158 dBl. Vibratietesten worden uitgevoerd op verschillende triltafels waar men de mechanische structuur en gevoelige apparatuur van een kunstmaan uitvoerig op test. Daarnaast kan men in het ESTEC ook ruimtetuigen blootstellen aan de omstandigheden die in de ruimte heersen. Dit gebeurt in de Large Space Simulator die een inhoud heeft van 2 300 kubieke meter. Met een hoogte van 10 meter is de Larfge Space Simulator in het ESTEC ongetwijfeld de grootste in Europa. Binnenin deze reusachtige simulator kan een satelliet onderworpen worden aan de extreme warme of koude temperaturen uit de ruimte en kan men er een vacuüm omgeving creëren waarin men zelfs zonlicht kan nabootsen. Het gesimuleerde zonlicht creeërt men door het licht van krachtige lampen te bundelen die samen een lichtintensiteit vormen tot 2 000 watt per vierkante meter (is gelijk aan 600 huishoudlampen in een kleine kamer). De extreem koude temperaturen krijgt men dan weer door vloeibare stikstof te gebruiken. Op deze manier kan men in de Large Space Simulator temperaturen bereiken van -190°C tot meer dan 130°C. In het ESTEC onderzoeken ingenieurs en technici ook of kunstmanen en hun apparatuur bestand zijn tegen ondermeer elektromagnetische straling of stralingen van subsystemen. Om de kwaliteit van een satelliet of ruimtetuig te testen of te verbeteren duurt een testcampagne in het ESTEC dan ook vaak maanden. Aangezien ESA zelf geen satellieten bouwt maar deze uitbesteed aan industriële partners uit de ESA-lidstaten werken er in het ESTEC dan ook zeer veel externe specialisten en technici. het ESTEC testcentrum werd zo gebouwd dat een te testen satelliet makkelijk van de ene testkamer naar de andere kan gebracht worden in stofvrije ruimten van klasse 100 000 of beter die uitgerust werden met volledig geconditioneerde lucht. Tussen de testkamers bevinden zich integratiehallen die alles samen een oppervlakte hebben van meer dan 600 vierkante meter.
ESTEC testruimten:
- Large European Acoustic Facility (akoestische testkamer waarin men satellieten en apparatuur test tegen akoestische belasting)
- Large Space Simulator (grote ruimte waarin men de extreme omstandigheden uit de ruimte nabootst)
- Compact Payload Test Range (ruimte waarin men de communicatieapparatuur van een satelliet test)
- EMC (testruimte waarin men een satelliet test tegen elektromagnetische straling of straling van subsystemen)
- HYDRA (hydrolische triltafel voor het testen van satellieten)
De Europese Herschel ruimtetelescoop in de Large European Acoustic Facility testkamer - Foto: ESA
Erasmus Centre
Het Erasmus Centre bevindt zich op de terreinen van het ESTEC en beschikt over een grote expositiehal, auditorium, televisiestudio en een multimedia bibliotheek. Dit promotie- en ontvangstcentrum binnenin het ESTEC doet dienst als toonzaal en persruimte voor de vele bemande Europese ruimtevaartprojecten. In het auditorium kunnen 120 mensen plaatsnemen en in de expositiehal zijn modellen op ware grote te zien van het Europese Columbus ruimtelabo, de Cupola observatieruimte en de Russische Zvezda ISS-module. De volledig uitgeruste televisiestudio wordt gebruikt voor het maken van verschillende ESA-video's en in het Virtual Reality Theatre kan men het internationaal ruimtestation ISS bewonderen in 3D. Een zeer belangrijk onderdeel binnen het Erasmus Centre is het Erasmus User Support & Operations Centre (USOC). Deze USOC in Nederland dient als Flight Responsible Center (FRC) voor de European Drawer Rack (EDR) en de European Technology Exposure Facility (EuTEF) aan boord van het ISS. Net als andere USOC's maakt ook het Erasmus USOC deel uit van ESA's Ground Segment voor het internationaal ruimtestation.
Space Expo
Space Expo bevindt zich net voor het ESTEC testcentrum aan de Keplerlaan en is een permanente tentoonstelling over ruimtevaart. In 1990 werd Space Expo plechtig geopend door de Nederlandse Koningin Beatrix en Prins Frisco. Naast verschillende mooie schaalmodellen van raketten, satellieten en ruimtetuigen kan men er ook op een interactieve manier meer leren over de geschiedenis van de ruimtevaart of de functie van satellieten. De voorzijde van het Space Expo gebouw wordt gekenmerkt door een model op ware grote van de Europese aardobservatiesatelliet Envisat en een Ariane 4 vrachtruim met daarin een ERS kunstmaan. Space Expo is voor iedereen toegankelijk. Tijdens vakanties en in het weekend kan men tegen een kleine meerprijs een rondleiding krijgen in het ESTEC testcentrum via de 'Space Train'. De permanente ruimtevaarttentoonstelling ontving in 2004 al haar miljoenste bezoeker.
De Space Expo tentoonstelling in Noordwijk met de Space Train - Foto: Space Expo
