De atmosfeer van de Aarde gezien vanuit de ruimte.
Foto: NASA

De aardatmosfeer is de atmosfeer of dampkring die zich rondom de aarde bevindt en die bestaat uit verschillende stoffen. Bij het ontstaan van onze planeet zag deze atmosfeer er helemaal anders uit dan vandaag de dag en bevond er zich veel meer kooldioxide in de lucht dan nu. De oorzaak hiervan was doordat de uitstoot van vulkanische gassen veel hoger lag dan nu maar naarmate er meer planeten op aarde verschenen werd de hoeveelheid kooldioxide in de lucht vermindert door middel van fotosynthese die deze gassen omzette in zuurstof.

Deze zuurstof gaf aanleiding tot de evolutie van het leven en vandaag de dag wordt de hoeveelheid zuurstof in de atmosfeer in stand gehouden door de groene planten en algen in de oceanen. De atmosfeer van de aarde is ook verantwoordelijk voor het weer en het klimaat op onze planeet. Door de temperatuur en geografie is de luchtdruk op aarde niet overal gelijk en dit verschil zorgt voor allerlei winden terwijl de temperatuursverschillen op aarde er dan weer voor zorgen dat water zich als een vaste stof, een vloeibare stof als ook in een gas kan voorkomen en door deze wisseling ontstaan neerslag, sneeuw, ijs en wolken. De atmosfeer van de aarde bestaat uit 5 verschillende lagen waarvan de troposfeer de onderste laag is en deze ongeveer tussen de 7 en 17 kilometer hoog is. Hierboven bevind zich de stratosfeer die ongeveer 50 kilometer hoog is en de mesosfeer die en hoogte bereikt tot ongeveer 85 kilometer. Tot slot bevinden zich boven de mesosfeer nog de thermosfeer die een hoogte heeft tot 700 kilometer met daarboven de exosfeer die als laatste laag in onze atmosfeer een hoogte kan bereiken tot 800 kilometer. In deze lagen zal de temperatuur sterk afnemen naargelang de hoogte stijgt en de grenzen tussen deze verschillende atmosferische lagen heten de tropopause, stratopause en mesopause.

-

Op zeeniveau bestaat onze atmosfeer uit ongeveer 78,1% stikstof, 20,9% zuurstof en 0,9% Argon. Verder bevinden zich in de atmosfeer nog kooldioxide, waterdamp en tal van andere gassen zoals Neon, methaan, helium, krypton, waterstof en xenon. De troposfeer bevat ongeveer 80% van de totale massa aan lucht in onze atmosfeer en deze atmosferische laag kan sterk verschillen van hoogte naargelang de regio. Zo kan deze laag een hoogte hebben tot 16 kilometer boven tropische gebieden en zal ze slechts 10 kilometer hoog zijn boven de poolgebieden. In vergelijking met andere atmosferische lagen is het temperatuursverschil hier ook zeer groot, zo kan de temperatuur op zeeniveau 17° Celsius bedragen en aan het begin van de tropopause -52°C bedragen. Het woord “troposfeer” is afgeleid van het Griekse woord “tropos” dat staat voor “mengen”.

De stratosfeer is de tweede laag in de dampkring (van op zeeniveau) die aan de evenaar begint op een hoogte van ongeveer 17 kilometer en een hoogte bereikt tot 50 kilometer. De stratosfeer bevat veel meer ozon en veel minder waterdamp dan de troposfeer en in het bovenste gedeelte van de stratosfeer bevindt zich een veel grotere concentratie ozon die men de ozonlaag noemt. In deze stratosfeer zal de temperatuur, in tegenstelling tot de troposfeer, toenemen in de onderste regionen naargelang de hoogte toeneemt maar op zijn hoogste punt zal deze temperatuur in de stratosfeer opnieuw beginnen dalen tot ongeveer. De derde laag in onze atmosfeer is de mesosfeer (Grieks woord “mesos” betekent “midden) en deze begint op een hoogte van 50 kilometer en bereikt en hoogte tot 85 kilometer. In deze laag daalt de temperatuur sterk naargelang de hoogte toeneemt en op zijn hoogste punt daalt de temperatuur in de mesosfeer tot ongeveer -100°C.

De voorlaatste atmosferische laag uit onze dampkring is de thermosfeer. Deze laag begint op een hoogte van 85 kilometer en eindigt op een hoogte tussen de 500 en 1.000 kilometer. In de thermosfeer zal de temperatuur toenemen naargelang de hoogte toeneemt en dit is het gevolg van de absorptie van UV-straling die afkomstig is van de zon. De temperatuur in de thermosfeer is dan ok heel afhankelijk van onze zon en wanneer het nacht is kan deze dalen tot 1000°C terwijl overdag er pieken zijn tot 1.700°C. De laatste laag uit onze atmosfeer is de exosfeer en deze begint op een hoogte tussen de 500 en 1.000 kilometer en eindigt op een hoogte van 10.000 kilometer. Het woord “exosfeer” verwijst naar het Griekse woord “exo” dat “buiten” betekent en is een verwijzing naar het feit dat dit de buitenste laag is van de aardatmosfeer en grenst aan de ruimte.

Kris Christiaens

K. Christiaens

Medebeheerder & hoofdredacteur van Spacepage.
Oprichter & beheerder van Belgium in Space.
Ruimtevaart & sterrenkunde redacteur.

Dit gebeurde vandaag in 1960

Het gebeurde toen

Vanop de Bajkonoer lanceerbasis wordt de Russische satelliet Spoetnik 3 in de ruimte gebracht. Spoetnik 3 werd uitgerust met twaalf wetenschappelijke instrumenten en voerde metingen uit aan ondermeer de buitenste lagen van de atmosfeer, kosmische straling en micro-meteorieten. Spoetnik 3 bleef tot 6 april 1960 in een baan om de Aarde waarna deze opbrandde in de atmosfeer. Foto: Roscosmos

Ontdek meer gebeurtenissen

Redacteurs gezocht

Ben je een amateur astronoom met een sterke pen? De Spacepage redactie is steeds op zoek naar enthousiaste mensen die artikelen of nieuws schrijven voor op de website. Geen verplichtingen, je schrijft wanneer jij daarvoor tijd vind. Lijkt het je iets? laat het ons dan snel weten!

Wordt medewerker

Steun Spacepage

Deze website wordt aan onze bezoekers blijvend gratis aangeboden maar om de hoge kosten om de site online te houden te drukken moeten we wel het nodige budget kunnen verzamelen. Ook jij kunt uw bijdrage leveren door ons te ondersteunen met uw donatie zodat we u blijvend kunnen voorzien van het laatste nieuws en artikelen boordevol informatie.

100%

Sociale netwerken