Sterrenbeelden aan de sterrenhemel.
Foto: Babak Tafresh

Een sterrenbeeld is een verzameling sterren die ogenschijnlijk een figuur vormen wanneer we deze sterren met denkbeeldige lijnen verbinden. Vanop aarde lijken deze sterren die een sterrenbeeld vormen dicht bij elkaar te staan maar in het heelal bevinden deze sterren zich vele licthjaren van elkaar. Sterrenbeelden hebben een rijke geschiedenis en hebben veelal namen gekregen die afkomstig zijn uit de Griekse of Romeinse mythologie of van dieren. de huidige indeling van de sterrenbeelden is voornamelijk gebaseerd op de sterrenatlas die in 1603 werd uitgegeven door de Duitse sterrenkundige Johannes Bayer. In dit artikel bespreken we het sterrenbeeld Eridanus.

Mythologie

Dit sterrenbeeld werd in de loop der geschiedenis vaak in verband met verschillende rivieren. Zo stelde Eridanus voor sommige de rivier de Nijl voor of voor andere dan terug de rivier de Po. Nog andere dachten dat deze constellatie geïdentificeerd kon worden met een mythische waterloop die uitmondde in Okeanos die één van de Wereldzeeen was. De zoon van de zonnegod Apollo, Phaëton, zou in deze mythische rivier zijn terecht gekomen nadat deze de zonnewagen mocht besturen omdat Phaëton er niet in slaagde de wagen onder controle te krijgen. Door dit gestuntel van Phaëton zou de hemel en aarde ontwricht geworden zijn en de god Jupiter slingerde een bliksem naar de zonnewagen waardoor Phaëton in de Eridanus terecht kwam en hierdoor een eind kwam aan deze dollemansrit.

Waar en wanneer vind ik Eridanus aan de sterrenhemel?

Dit sterrenbeeld is een van de langste constellaties aan de nachtelijke hemel en zijn gekronkel doet vaak denken aan dat van een rivier. In grootte is Eridanus het 6de sterrenbeeld. Eind november en begin december is Eridanus terug te vinden in het zuiden en deze periode is tevens ook de beste om dit sterrenbeeld te observeren maar de beste waarnemingen zal men pas kunnen doen vanop het zuidelijk halfrond aangezien Eridanus van de hemelequator naar het zuiden loopt. Men kan dit sterrenbeeld aan de noordelijke sterrenhemel terugvinden als men ten noordwesten kijkt van de ster Rigel uit het sterrenbeeld Orion. Vanaf daar loopt Eridanus in westelijke richting zo naar het zuiden en de helderste ster uit Eridanus bevindt zich in de buurt van het sterrenbeeld Waterslang.

Eridanus

Aangrenzende sterrenbeelden

  • Orion
  • Haas (Lepus)
  • Stier (Taurus)
  • Walvis (Cetus)
  • Oven (Fornax)
  • Phoenix
  • Toakan (Tucana)
  • Kleine Waterslang (Hydrus)
  • Slingeruurwerk (Horologium)
  • Graveerstift (Caelum)

Wat zijn de belangrijkste sterren?

Met magnitude 0,5 is de blauwwitte ster Alfa Achernar de helderste ster uit Eridanus en zijn naam betekent zoveel als de "monding van de rivier". Cura (Beta) is de ster die zich in de buurt bevindt van de ster Rigel uit het sterrenbeeld Orion en de naam Cura betekent ook wel "troon" of "voetenbankje" waarmee men verwijst naar de voeten van Orion. Eén van de meest interessante sterren voor astronomen uit Eridanus is de ster Epsilon waarvan men vermoed dat er een planeet rond draait en deze ster heeft een helderheid van magnitude 3,7. Eridanus bezit verder ook nog enkele boeiende dubbelsterren zoals Theta die ook wel Acamar genoemd wordt en bestaat uit twee witte sterren die al makkelijk met een kleine telescoop te scheiden zijn en elk magnitude 3,2 en 4,4 hebben. Omikron bestaat uit twee sterren met elke een helderheid van magnitude 4 en 4,4 waarvan Omikron 2 op zijn beurt nog eens kan worden gescheiden in twee sterren die elk magnitude 4,5 en 9,9 hebben.

Welke andere objecten zijn er te vinden in Eridanus?

Liefhebbers van deep-sky objecten zullen in het sterrenbeeld Eridanus zeker aan hun trekken komen aangezien dit sterrenbeeld onder andere de zeer mooie planetaire nevel NGC 1535 bezit. Deze planetaire nevel is van de 9de magnitude en bevindt zich op een afstand van 2.150 lichtjaar van de aarde. Dit object vinden we terug in de buurt van de sterren Omikron en Gamma. Op vlak van structuur en kleur is NGC 1535 vergelijkbaar met de bekende Eskimo-nevel in het sterrenbeeld Tweelingen. Naast de planetaire nevel NGC 1535 kan men in Eridanus ook nog eens twee spiraalvormige sterrenstelsels terugvinden (NGC 1232 en NGC 1300) die elk van de 10de magnitude zijn. NGC 1232 werd op 20 oktober 1784 ontdekt door de Duits-Britse astronoom William Herschel en heeft een visuele helderheid van magnitude 10,3. Het zeer mooie balkspiraalstelsel NGC 1300 bevindt zich op een afstand van 61 miljoen lichtjaar van de Aarde en werd door William Herschel in 1835 ontdekt. NGC 1300 heeft een doorsnede van ongeveer 110 000 lichtjaar en het maakt deel uit van de Eridanus Cluster van sterrenstelsels. Beide sterrenstelsels zijn terug te vinden in de buurt van de sterren Tau 3 en Tau 4 en zijn jammer genoeg enkel mooi waar te nemen met middelgrote of grote telescopen. Een andere opvallend deep-sky object in Eridanus is het onregelmatig sterrenstelsel NGC 1427A. Dit stelsel bevindt zich op een afstand van 52 miljoen lichtjaar van de Aarde en heeft een visuele helderheid van magnitude 13,4. 

De planetaire nevel NGC 1535 in Eridanus - Foto: Adam Block/Mount Lemmon SkyCenter/University of Arizona


Het prachtige sterrenstelsel NGC 1300 - Foto: NASA/ESA

Kris Christiaens

K. Christiaens

Medebeheerder & hoofdredacteur van Spacepage.
Oprichter & beheerder van Belgium in Space.
Ruimtevaart & sterrenkunde redacteur.

Dit gebeurde vandaag in 1802

Het gebeurde toen

De Duitse astronoom Heinrich Wilhelm Matthias Olbers ontdekt de planetoïde 2 Pallas. Dit was de tweede planetoïde die ooit werd ontdekt. De planetoïde 2 Pallas beweegt zich in een baan om de Zon op een afstand van ongeveer 416 miljoen kilometer en is ongeveer 550 kilometer groot. Deze ruimterots werd genoemd naar Pallas uit de Griekse mythologie, de dochter van Zeus en beschermgodin van de stad Athene. Foto: NASA

Ontdek meer gebeurtenissen

Redacteurs gezocht

Ben je een amateur astronoom met een sterke pen? De Spacepage redactie is steeds op zoek naar enthousiaste mensen die artikelen of nieuws schrijven voor op de website. Geen verplichtingen, je schrijft wanneer jij daarvoor tijd vind. Lijkt het je iets? laat het ons dan snel weten!

Wordt medewerker

Steun Spacepage

Deze website wordt aan onze bezoekers blijvend gratis aangeboden maar om de hoge kosten om de site online te houden te drukken moeten we wel het nodige budget kunnen verzamelen. Ook jij kunt uw bijdrage leveren door ons te ondersteunen met uw donatie zodat we u blijvend kunnen voorzien van het laatste nieuws en artikelen boordevol informatie.

23%

Sociale netwerken