Storende lichtstrepen door Starlink satellieten.

Nu de bouw van het Starlink project van het Amerikaanse private ruimtevaartbedrijf SpaceX volop gestart is, gaan astronomen van over de hele wereld een petitie indienen waarmee men wil aanklagen wat de gevolgen kunnen zijn van dit gigantische project voor belangrijke sterrenkundige waarnemingen. Het ambitieuze Starlink project bestaat uit vele duizenden satellieten die op termijn breedbandinternet moeten aanbieden aan iedereen op Aarde. Sterrenkundigen vrezen nu dat deze vele satellieten voor ernstige lichtvervuiling gaan zorgen en roepen op tot een onmiddelijke stopzetting van het project. 

De reden waarom SpaceX en zijn oprichter Elon Musk zich nu op breedbandinternet focussen is heel simpel. Na diverse onderzoeken blijkt dat ongeveer de helft van de wereldbevolking nog geen toegang heeft tot het internet en daar wil het Amerikaanse ruimtevaartbedrijf iets aan doen. Al sinds 2015 speelt het bedrijf met het idee om zich te mengen in de internetrace. Toch lost SpaceX zelden informatie over zijn zogeheten 'Starlink' project dat van een ongekende grootte is in de wereld van de ruimtevaart en satelliettechnologie. Zo wil SpaceX een gigantisch netwerk van van duizenden communicatiesatellieten in een lage baan om de Aarde brengen dat er tegen 2024 moeten voor zorgen dat iedereen op Aarde, waar ook toegang heeft tot breedbandinternet. Samenhangend aan dit netwerk van vele duizenden satellieten van het Starlink project hoort ook de realisatie van een netwerk op Aarde van goedkope grondstations. Om dit project te realiseren, zullen SpaceX en Elon Musk echter nog een hele lange weg moeten afleggen. Zo schat het bedrijf dat er in een eerste fase maar liefst 4 250 satellieten nodig zijn om hogesnelheidsinternet van één Gigabit per seconde wereldwijd aan te bieden. Deze gigantische hoeveelheid aan satellieten is ongeveer het drievoud van het aantal satellieten dat momenteel rond de Aarde hangt. Uiteindelijk wil SpaceX het netwerk uitbreiden tot maar liefst 12 000 satellieten, verspreidt over verschillende fases. Al deze Starlink internetsatellieten gaan in lage banen om de Aarde cirkelen en moeten op termijn een up- en downloadsnelheid aanbieden die veertig maal sneller is dan gemiddeld aan gebruikers waar ook ter wereld. Oorspronkelijk zouden de satellieten in een baan om de Aarde worden gebracht op een hoogte tussen 1 100 en 1 350 kilometer. Uiteindelijk besliste SpaceX 1 584 van deze satellieten in een lage baan te brengen, op een hoogte van ongeveer 550 kilometer, doordat men dan minder satellieten nodig heeft en de wachttijd (latency) zal dalen tot 15 milliseconden. Wanneer men satellieten in een lagere baan om de Aarde brengt, zullen deze ook veel sneller terug opbranden in de atmosfeer van de Aarde en voor minder ruimteafval zorgen.

Om het Starlink project van SpaceX in de praktijk te testen en valideren, bracht SpaceX in februari 2019 de eerste twee testsatellieten in de ruimte brengen tijdens een Falcon 9 lancering. Naast de officiële goedkeuring van de Amerikaanse telecomtoezichthouder Federal Communications Commission (FCC) was het in de ruimte brengen van de eerste twee prototypes van satellieten uit dit project voor SpaceX opnieuw een grote stap in de realisatie van Starlink. De twee testsatellieten hadden elk een gewicht van 400 kilogram en zijn ongeveer één meter groot. Beide satellieten werden voorzien van zonnepanelen voor het opwekken van elektriciteit en moesten vooral apparatuur en systemen testen die later zouden gebruikt worden bij de verdere ontplooiing van het indrukwekkende netwerk. De twee testsatellieten werden in verbinding gebracht met grondstations in Californië, Texas en Washington waarna ook mobiele grondstations in bestelwagens de communicatie met de twee satellieten testte. De zestig satellieten die tijdens de eerste echte Starlink missie in de ruimte werden gebracht in mei 2019, hadden elk een gewicht van ongeveer 225 kilogram en werden uitgerust met optische sensoren waarmee men botsingen met andere satellieten wil voorkomen. Op 11 november 2019 volgde een tweede lancering van 60 satellieten die eveneens allemaal succesvol in de ruimte werden gebracht. Met de derde lancering in januari 2020 kwam het totale netwerk van Starlink satellieten al op 180 waardoor SpaceX nu het eerste private bedrijf is dat beschikt over het meeste aantal satellieten.

Ondanks de goede bedoelingen van SpaceX om aan iedereen op Aarde supersnel internet aan te bieden, krijgt dit project ook steeds meer kritiek. Zo stellen ruimtevaartorganisaties zoals NASA zich openlijk vragen bij het grote aantal satellieten die in lage banen om de Aarde gaan cirkelen. Zo zou met de komst van een dergelijk netwerk van satellieten de kans op botsingen veel groter worden en zou het Starlink netwerk interferenties kunnen veroorzaken. SpaceX is er van overtuigd dat hun Starlink satellieten voor weinig ruimteafval gaan zorgen aangezien deze allemaal worden voorzien van een eigen elektrisch propulsiesysteem waardoor deze bestuurbaar zijn en botsingen moeten voorkomen. Daarnaast maken ook heel wat astronomen zich grote zorgen over dit project. Zo zouden de vele duizenden Starink satellieten de lange astronomische observaties kunnen verstoren wanneer deze lichtsporen aan de nachtelijke hemel veroorzaken (zie foto hieronder). Om dit probleem aan te kaarten startte de Italiaanse sterrenkundige Steffano Gallozzi een petitie waarmee professionele astronomen oproepen om het Starlink project meteen stop te zetten. De petitie werd op 9 januari gestart en werd inmiddels al door meer dan 1020 professionele astronomen ondertekend. Meer info over de petitie kan je terugvinden via deze website: https://astronomersappeal.wordpress.com/2020/01/09/astronomers-appeal/

Lichtsporen afkomstig van Starlink satellieten tijdens een sterrenkundige waarneming
Foto: NSF’s National Optical-Infrared Astronomy Research Laboratory/NSF/AURA/CTIO/DELVE

Kris Christiaens

K. Christiaens

Medebeheerder & hoofdredacteur van Spacepage.
Oprichter & beheerder van Belgium in Space.
Ruimtevaart & sterrenkunde redacteur.

Dit gebeurde vandaag in 2008

Het gebeurde toen

In de stad Colombo, Sri Lanka, overlijdt Sir Arthur Charles Clarke. Hij schreef het boek 2001: A Space Odyssey en bedacht in 1945 het principe van de geostationaire communicatiesatelliet. Deze bijzondere baan om onze planeet is ook bekend als de 'Clarke Orbit'. Zijn bekendste boek, 2001: A Space Odyssey, werd in 1968 verfilmd en wordt beschouwd als een mijlpaal in de filmgeschiedenis. Clarke deed op de Amerikaanse televisie samen met Walter Cronkite ook verslag van de Apollo-maanexpedities en werd in 2000 door de Britse koningin geridderd voor zijn verdiensten.

Ontdek meer gebeurtenissen

Redacteurs gezocht

Ben je een amateur astronoom met een sterke pen? De Spacepage redactie is steeds op zoek naar enthousiaste mensen die artikelen of nieuws schrijven voor op de website. Geen verplichtingen, je schrijft wanneer jij daarvoor tijd vind. Lijkt het je iets? laat het ons dan snel weten!

Wordt medewerker

Steun Spacepage

Deze website wordt aan onze bezoekers blijvend gratis aangeboden maar om de hoge kosten om de site online te houden te drukken moeten we wel het nodige budget kunnen verzamelen. Ook jij kunt uw bijdrage leveren door ons te ondersteunen met uw donatie zodat we u blijvend kunnen voorzien van het laatste nieuws en artikelen boordevol informatie.

23%

Sociale netwerken