Astronomen die gebruik maken van de Very Large Telescope van ESO, hebben voor het eerst rechtstreeks granulatiepatronen waargenomen op het oppervlak van een ster buiten ons zonnestelsel – de oude rode reus π1 Gruis. Deze opmerkelijke nieuwe opname van het PIONIER-instrument toont de convectiecellen die het oppervlak vormen van deze enorme ster, die 350 keer zo groot is als de zon. Elke cel beslaat meer dan een kwart van de middellijn van de ster en is ongeveer 120 miljoen kilometer breed. Deze nieuwe resultaten worden deze week gepubliceerd in het tijdschrift Nature.

De OmegaCAM-camera van de VLT-surveytelescoop van ESO heeft dit schitterende beeld vastgelegd van de stellaire kraamkamer Sharpless 29. Op de reusachtige foto zijn tal van astronomische verschijnselen te zien, zoals kosmisch stof en gaswolken die het licht van hete jonge sterren in de nevel weerkaatsen, absorberen en opnieuw uitstralen. Het afgebeelde hemelgebied is opgenomen in de Sharpless-catalogus van H II-gebieden: interstellaire wolken van geïoniseerd gas, rijk aan stervorming.

Afgelopen zondag heeft China vanop zijn Xichang lanceercomplex de eerste Algerijnse communicatiesatelliet met succes in de ruimte gebracht. De Alcomsat 1satelliet werd aan boord van de Chinese CZ-3B draagraket tot in een geostationaire overdrachtbaan gebracht waarna deze lancering door zowel China alsook door Algerije werd omschreven als een groot succes. Met deze communicatiesatelliet wil Algerije internet, televisie en andere diensten zelf gaan aanbieden via satelliet aan zijn inwoners zodat dit op termijn ook moet zorgen voor meer bedrijven en werkgelegenheid.

De Echelle SPectrograph for Rocky Exoplanet and Stable Spectroscopic Observations (ESPRESSO) heeft met goed gevolg zijn eerste waarnemingen gedaan. Geïnstalleerd op de Very Large Telescope (VLT) van ESO in Chili, zal ESPRESSO met ongekende precisie naar exoplaneten zoeken door naar de minuscule veranderingen in het licht van hun moedersterren te kijken. Voor de eerste keer ooit kan een instrument het licht van alle vier de VLT-telescopen bij elkaar optellen en daarmee het licht-opvangende vermogen van een 16-meter telescoop evenaren.

In dit uitgebreid artikel bespreken we wat de belangrijkste gebeurtenissen zijn op vlak van ruimtevaart die we in 2018 mogen verwachten. Zo zullen er in 2018 onbemande ruimtesondes gelanceerd worden richting de Maan, de planeten Mars en Mercurius en onze ster, de Zon. Daarnaast gaat Europa een kleine ruimtetelescoop lanceren die op zoek moet gaan naar zogeheten 'superaardes', moeten twee onbemande ruimtetuigen in de zomer van 2018 aankomen bij de planetoïden 162173 Ryugu en 101955 Bennu en gaat Boeing zijn nieuwe 'Starliner' bemande ruimtecapsule voor het eerst in de ruimte brengen.

De Europese ruimtevaartorganisatie ESA heeft op 1 december 2017 de eerste gegevens en foto's vrijgegeven die werden gemaakt door de nieuwe Sentinel-5P aardobservatiesatelliet. Deze satelliet werd op 13 oktober succesvol in een baan om de Aarde gebracht om met behulp van het door Nederland ontwikkelde Tropomi-instrument dagelijks zeer gedetailleerd de wereldwijde luchtkwaliteit te meten en in kaart te brengen. De eerste beelden zijn van verbluffende kwaliteit en geven onder andere in detail luchtvervuiling weer op locaties waar nauwelijks meetstations zijn. 

Astronomen die gebruik maken van het MUSE-instrument van ESO’s Very Large Telescope in Chili hebben de ‘diepste’ spectroscopische survey aller tijden uitgevoerd. Ze hebben zich gericht op het Hubble Ultra Deep Field en de afstanden en eigenschappen van 1600 zeer zwakke sterrenstelsels gemeten, waaronder 72 stelsels die nog nooit eerder zijn waargenomen – zelfs niet door de Hubble-ruimtetelescoop zelf. De grensverleggende gegevens hebben al geresulteerd in tien onderzoeksartikelen die in een speciaal nummer van het tijdschrift Astronomy & Astrophysics worden gepubliceerd. De schat aan nieuwe informatie geeft astronomen inzicht in de stervormingsprocessen in het jonge heelal, en stelt hen in staat om de bewegingen en andere eigenschappen van vroege sterrenstelsels te onderzoeken – met dank aan de unieke spectroscopische kwaliteiten van MUSE.

Van alle landen die aan ruimtevaart doen, is het Noord-Koreaanse ruimtevaartprogramma ongetwijfeld het meest geheimzinnige en meest besproken. Noord-Korea, dat internationaal gekend is als het meest gesloten land ter wereld, zette op 12 december 2012 een grote stap in de realisatie van zijn ruimtevaartprogramma toen het land er voor het eerst in slaagde een satelliet op eigen kracht in een baan om de Aarde te brengen. Hierdoor werd Noord-Korea het tiende land ter wereld dat de middelen heeft om voorwerpen in de ruimte te brengen. Deze lancering werd wereldwijd veroordeeld en zorgde meteen ook voor heel wat argwaan en angst.