Heelal
Astronomen hebben de Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) gebruikt om in het vroege heelal te kijken en de bouwstenen van sterrenstelsels tijdens hun vormingsjaren bloot te leggen. Het CRISTAL-onderzoek, dat staat voor [CII] Resolved ISM in STar-forming galaxies with ALMA, onthult koud gas, stof en klonterige stervorming in sterrenstelsels zoals ze er één miljard jaar na de oerknal uitzagen.
Astronomen hebben een zeldzame vorm van methanol, een soort alcohol, gevonden in een planeetvormende schijf. Dit is een belangrijke stap om te begrijpen hoe leven buiten de aarde kan ontstaan. Dit resultaat onthult vitale details over de chemische samenstelling van het ijs in schijven die planeten vormen en welke organische moleculen beschikbaar zijn voor kometen om aan planeten te leveren, ook in ons zonnestelsel. Astronomen hebben bewijs gevonden voor andere, complexere moleculen in planeetvormende schijven rond andere sterren, maar deze nieuwste ontdekking is de eerste keer dat zeldzame isotopen van methanol zijn gedetecteerd.
Een angstaanjagende glimp van een mogelijk lot van ons Melkwegstelsel is aan het licht gekomen dankzij de ontdekking van een kosmische anomalie die ons begrip van het heelal op de proef stelt. Een internationaal team van astronomen onder leiding van de CHRIST University in Bangalore heeft ontdekt dat een enorm spiraalstelsel op bijna een miljard lichtjaar afstand van de aarde een superzwaar zwart gat herbergt dat miljarden keren zo groot is als de massa van de zon en dat kolossale radiojets voortstuwt met een diameter van zes miljoen lichtjaar.
Op 28 februari 2025 beëindigt de gammastraling-telescoop van het Europees ruimteagentschap ESA zijn waarnemingen. Gedurende zijn 22 jaar in de ruimte heeft Integral onze kijk op de meest dramatische gebeurtenissen in het heelal veranderd. Het hoogenergetische observatorium speelde een centrale rol bij het onthullen van de aard van de kosmische explosies die bekend staan als gammastraal-uitbarstingen en bij het blootleggen van de oorsprong van zwaartekrachtgolf gebeurtenissen. Onlangs heeft het unieke inzichten opgeleverd in hoe thermonucleaire ontploffingen straalstromen in neutronensterren aandrijven en heeft het de gigantische vlam van een extragalactische magnetar vastgelegd.
In de eerste gegevens van het Dark Energy Spectroscopic Instrument hebben wetenschappers de grootste steekproeven ooit ontdekt van zwarte gaten van gemiddelde massa en dwergstelsels met een actief zwart gat. Deze grote statistische steekproeven maken diepgaandere studies mogelijk naar de dynamiek tussen de evolutie van dwergstelsels en de groei van zwarte gaten en bieden enorme ontdekkingsmogelijkheden rond de evolutie van de vroegste zwarte gaten in het heelal.
Witte dwergen zijn de overblijfselen van ooit schitterende hoofdreekssterren zoals onze zon. Ze zijn extreem dicht en fuseren niet meer. Het licht dat ze uitstralen is alleen afkomstig van restwarmte. Astronomen hebben getwijfeld of witte dwergen bewoonbare planeten kunnen herbergen, deels vanwege de tumultueuze weg die ze afleggen om witte dwergen te worden, maar nieuw onderzoek suggereert iets anders. Witte dwergen zijn zo klein dat hun bewoonbare zones net zo klein zouden zijn. Hun bewoonbare zones kunnen variëren van slechts 0,0005 tot 0,02 AE van de ster. Binnen dat bereik zouden planeten tidally locked zijn. De ene kant van de planeet zou last kunnen hebben van het op hol geslagen broeikaseffect, terwijl de andere kant frigide zou kunnen zijn. Een ander probleem betreft het bestaan van witte dwergplaneten zelf. Er zijn aanwijzingen dat ze bestaan, maar hun populatie is onbepaald.
Een buitengewone gebeurtenis die overeenkomt met een neutrino met een geschatte energie van ongeveer 220 PeV (220 x 1015 elektronvolt of 220 miljoen miljard elektronvolt), werd op 13 februari 2023 gedetecteerd door de ARCA-detector van de kilometer kubieke neutrinotelescoop (KM3NeT) in de diepzee. Deze gebeurtenis, KM3-230213A genaamd, is het meest energetische neutrino dat ooit is waargenomen en levert het eerste bewijs dat neutrino's met zulke hoge energieën worden geproduceerd in het heelal.
Euclid, een ESA-missie (European Space Agency) met bijdragen van NASA, heeft een verrassende ontdekking gedaan in onze kosmische achtertuin: een fenomeen dat een Einstein-ring wordt genoemd. Een Einstein-ring is licht van een ver sterrenstelsel dat buigt om een ring te vormen die lijkt uitgelijnd met een voorgrondobject. De naam verwijst naar Albert Einstein, wiens algemene relativiteitstheorie voorspelt dat licht buigt en helderder wordt rond objecten in de ruimte. Op deze manier fungeren bijzonder massieve objecten zoals sterrenstelsels en clusters van sterrenstelsels als kosmische vergrootglazen, waardoor nog verder weg gelegen objecten zichtbaar worden. Wetenschappers noemen dit gravitationele lensvorming.
Met behulp van de Gemini North-telescoop, de helft van het internationale Gemini-observatorium, dat deels wordt gefinancierd door de Amerikaanse National Science Foundation en wordt geëxploiteerd door NSF NOIRLab, hebben astronomen de grootste radiojet ooit in het vroege heelal gekarakteriseerd. Zulke grote radiojets zijn in het verre heelal nog steeds moeilijk te vinden.
Nieuw onderzoek, dat deze week is gepubliceerd, maakt gebruik van gegevens die zijn verzameld door ESA's Gaia-ruimtevaartuig om het bestaan van twee mysterieuze hemellichamen te bevestigen. Gaia-4b is een ‘Super-Jupiter’ exoplaneet en Gaia-5b een bruine dwerg. Deze massieve objecten draaien onverwachts rond sterren met een lage massa. Gaia-4b is een planeet die rond de voorheen onopvallende ster Gaia-4 draait, op ongeveer 244 lichtjaar afstand. Gaia-5b draait om de ster Gaia-5, die 134 lichtjaar van de aarde verwijderd is. Deze twee nieuw ontdekte objecten bevinden zich vlakbij, in onze eigen galactische omgeving. Hun bestaan daagt de huidige theorieën over planeetvorming uit en Gaia's voortdurende missie zal waardevolle gegevens opleveren om ons te helpen deze intrigerende objecten te begrijpen.
James Webb Space Telescope
Astrofotografie
Ruimtevaart in China
Dit gebeurde vandaag in 1967
Vanop de Cape Canaveral lanceerbasis in Florida wordt de Amerikaanse Surveyor 4 Maanlander gelanceerd. De missie kwam, nadat de reis naar de Maan vlekkeloos verliep, tot een vroegtijdig einde nadat 2,5 minuut voor de landing op het Maanoppervlak het contact met het ruimtevaartuig verloren werd. Foto: NASA
Redacteurs gezocht
Ben je een amateur astronoom met een sterke pen? De Spacepage redactie is steeds op zoek naar enthousiaste mensen die artikelen of nieuws schrijven voor op de website. Geen verplichtingen, je schrijft wanneer jij daarvoor tijd vind. Lijkt het je iets? laat het ons dan snel weten!
Wordt medewerkerSteun Spacepage
Deze website wordt aan onze bezoekers blijvend gratis aangeboden maar om de hoge kosten om de site online te houden te drukken moeten we wel het nodige budget kunnen verzamelen. Ook jij kunt uw bijdrage leveren door ons te ondersteunen met uw donatie zodat we u blijvend kunnen voorzien van het laatste nieuws en artikelen boordevol informatie.