Foto: NASA/SwRI/MSSS
Foto: NASA

NASA's Juno ruimtesonde kwam tijdens zijn 57e flyby van Jupiter dichter bij Io, de maan van de planeet, dan enige andere missie in de afgelopen twintig jaar. Op zaterdag 30 december 2023 passeerde Juno ongeveer 1.500 kilometer van Io, het meest vulkanische lichaam in het zonnestelsel. Juno was in staat om verbluffend gedetailleerde beelden van de Joviaanse maan vast te leggen. De enige keer dat een onbemande ruimtesonde dichter bij Io kwam was in 2001, toen NASA's Galileo ruimtesonde 181 kilometer boven Io's zuidpool vloog.

Juno, die op 5 augustus 2011 werd gelanceerd en op 4 juli 2016 Jupiter en zijn stelsel van manen bereikte, na een reis van 2,8 miljard kilometer, legde zes beelden van Io vast om 2023 in stijl af te sluiten. Sommige zijn zwart-wit, andere zijn in kleur. Het doel van deze reis was echter niet alleen om ongelooflijke foto's te maken, maar ook om belangrijke gegevens over Io en zijn vulkanisme te verzamelen.

"Door gegevens van deze flyby te combineren met onze eerdere waarnemingen, bestudeert het Juno-onderzoeksteam hoe de vulkanen van Io variëren", zei Scott Bolton, hoofdonderzoeker van Juno en wetenschapper aan het Southwest Research Institute, in een verklaring die voorafgaand aan de flyby werd uitgegeven. "We onderzoeken hoe vaak ze uitbarsten, hoe helder en heet ze zijn, hoe de vorm van de lavastroom verandert en hoe de activiteit van Io samenhangt met de stroom geladen deeltjes in Jupiters magnetosfeer."

NASA deelde enkele van de ongelooflijke beelden van Io op haar X-feed. Met betrekking tot een opvallend monochroom beeld van de zeer vulkanische maan, schreef de ruimtevaartorganisatie: "Het JunoCam-instrument aan boord van onze #JunoMission heeft zes beelden van Jupiters maan Io gemaakt tijdens de close encounter vandaag. Deze zwart-witfoto is gemaakt op een hoogte van ongeveer 2.500 kilometer.

Io krijgt zijn status als meest vulkanische lichaam in het zonnestelsel door de immense zwaartekracht van Jupiter, de zwaarste planeet in het zonnestelsel, naast de zwaartekrachtsinvloed van de andere grote Joviaanse manen, Europa, Ganymedes en Callisto. Samen trekken en duwen de Joviaanse manen en Jupiter op Io, waardoor getijdenkrachten ontstaan. Deze getijdenkrachten zijn zo groot dat ze het oppervlak van Io zo sterk kunnen laten buigen dat het 100 meter kan stijgen en dalen. Als gevolg hiervan is het oppervlak van Io, een lichaam dat ongeveer even groot is als de maan op aarde, bedekt met honderden actieve vulkanen die lava spuwen tot tientallen kilometers hoog boven Io.

Sommige van deze deeltjes ontsnappen uit de dunne, waterloze atmosfeer van de Joviaanse maan en worden vervolgens gevangen door de magnetische velden van Jupiter, waardoor een hete torus van plasma rond de gasreuzenplaneet wordt gevormd. En dit is slechts één manier waarop het vulkanisme van Io invloed kan hebben op het hele Joviaanse systeem, wat laat zien waarom de gegevens die het Juno-ruimteschip heeft verzameld zo waardevol zijn voor planeetwetenschappers.

Het duurt niet lang meer voordat Juno Io weer van dichtbij zal naderen. De Juno ruimtesonde zal op 2 februari 2023 opnieuw ongeveer 1.500 km van het vulkanische oppervlak van deze Joviaanse maan vliegen. Het zal niet de laatste keer zijn dat Juno Io van dichtbij zal naderen, maar de vliegbewegingen zullen steeds verder weg plaatsvinden, te beginnen met een passage op ongeveer 11.000 km afstand van Io en eindigend met een laatste vliegbeweging op ongeveer 100.000 km afstand.

Na de laatste nadering van Io zal Juno in september 2025 het einde van zijn verlengde missie bereiken (de primaire missie eindigde in juli 2021). Op dat moment zal het ruimteschip opzettelijk neerstorten in de atmosfeer van Jupiter, waarmee de 9 jaar durende studie van de gasreus en zijn manen wordt afgesloten. (Foto's: NASA)

Bron: Space.com/NASA

Kris Christiaens

K. Christiaens

Medebeheerder & hoofdredacteur van Spacepage.
Oprichter & beheerder van Belgium in Space.
Ruimtevaart & sterrenkunde redacteur.

Dit gebeurde vandaag in 1972

Het gebeurde toen

Lancering vanop het Kennedy Space Center in Florida van de Amerikaanse ruimtecapsule Apollo 17 met aan boord de astronauten Eugene A. Cernan, Ronald E. Evans en Harrison H. Schmitt die van opleiding geoloog was. Dit was de laatste maal dat mensen tijdens het Apollo ruimteprogramma naar de Maan worden gebracht. Alles samen verbleven Schmitt en Cernan bijna 75 uur op de Maan. Tijdens deze laatste bemande Maanmissie werd een recordhoeveelheid aan Maanstenen naar de Aarde gebracht: 108 kilogram. Foto: NASA

Ontdek meer gebeurtenissen

Redacteurs gezocht

Ben je een amateur astronoom met een sterke pen? De Spacepage redactie is steeds op zoek naar enthousiaste mensen die artikelen of nieuws schrijven voor op de website. Geen verplichtingen, je schrijft wanneer jij daarvoor tijd vind. Lijkt het je iets? laat het ons dan snel weten!

Wordt medewerker

Steun Spacepage

Deze website wordt aan onze bezoekers blijvend gratis aangeboden maar om de hoge kosten om de site online te houden te drukken moeten we wel het nodige budget kunnen verzamelen. Ook jij kunt uw bijdrage leveren door ons te ondersteunen met uw donatie zodat we u blijvend kunnen voorzien van het laatste nieuws en artikelen boordevol informatie.

100%

Sociale netwerken