De kans bestaat dat we deze herfst een komeet met een verrekijker of zelfs het blote oog kunnen zien. Momenteel wordt komeet C/2025 A6 (Lemmon) elke dag helderder en zou eind oktober, begin november makkelijk met een verrekijker en misschien zelfs met het blote oog zichtbaar moeten zijn. Ontdek er hier alles over!
Ontdekt tijdens de zoektocht naar Near-Earth Objects
Begin 2025 werd de astronomische gemeenschap verrijkt met de aankondiging van een nieuwe komeet: C/2025 A6 (Lemmon). Deze ontdekking werd gedaan door het Mount Lemmon Survey, een onderdeel van het Catalina Sky Survey-programma in Arizona (VS), dat al jarenlang systematisch de hemel afspeurt naar objecten die in een baan om de zon bewegen, in het bijzonder planetoïden en kometen. De komeet werd voor het eerst opgemerkt in de nacht van 3 januari 2025 (UT). Tijdens een routinematige zoektocht naar potentiële Near-Earth Objects viel een zwak, diffuus object op in de opnamen die gemaakt waren met de 1,5-meter telescoop van de Mount Lemmon-observatiepost. De oorspronkelijke helderheid lag rond magnitude 21, wat betekent dat de komeet nog niet zichtbaar was voor amateurtelescopen, maar wel duidelijk afweek van een puntvormige ster. Door opeenvolgende opnamen te vergelijken, zagen de onderzoekers een lichte “coma” rond de kern, een klassiek teken van komeetactiviteit.
Na de eerste melding werd de ontdekking snel door andere observatoria opgepikt. Observaties vanuit onder andere Pan-STARRS op Hawaï en enkele Europese stations bevestigden binnen enkele dagen de aanwezigheid van een nieuw object. De Minor Planet Center (MPC) publiceerde kort daarna een voorlopige baan en gaf de komeet de officiële aanduiding C/2025 A6 (Lemmon). De “C/” in de naam duidt erop dat het een niet-periodieke komeet betreft, dat wil zeggen, een komeet die waarschijnlijk een zeer lange baan heeft en mogelijk maar één keer (of hoogst zelden) het binnenste zonnestelsel bezoekt. De letter “A” verwijst naar het feit dat de ontdekking in de eerste helft van januari is gedaan. Het getal “6” betekent dat het de zesde komeet is die in die periode werd geregistreerd.
Hoe helder wordt komeet C/2025 A6 (Lemmon)?
Zoals steeds het geval is met kometen is de exacte helderheid moeilijk te voorspellen. Volgens huidige voorspellingen en op basis van statistieken zal deze komeet eind oktober 2025 een maximale helderheid hebben van magnitude 3,5 waardoor deze zeker zichtbaar is met een verrekijker en zelfs met het blote oog als je op een donkere locatie staat. Sommige voorspellen geven zelfs magnitude 2 maar hier is geen zekerheid over. Tussen juli en augustus 2025 nam de helderheid van deze komeet van magnitude 16,5 naar magnitude 9 toe waarna het hemelobject een maand later al een helderheid had van magnitude 7. Ondanks de veelbelovende berichtgevingen en berekeningen over deze komeet moeten we toch enige voorzichtigheid inbouwen. Zo is de helderheid van kometen zeer moeilijk te voorspellen aangezien deze zich grillig kunnen gedragen wanneer ze dichter bij de zon komen. Zo bestaat de kans nog steeds dat ook deze komeet uit elkaar valt tijdens zijn periheliumpassage. De baan van deze komeet is 144° gekanteld, waardoor hij zich retrograde beweegt (tegenovergesteld aan de planeten) en het perihelium bereikt boven het eclipticavlak. Dit maakt het observeren van deze komeet vooral gunstig voor waarnemers op het noordelijk halfrond.
De helderheidscurve van komeet C/2025 A6 (Lemmon) - Grafiek: astro.vanbuitenen.nl
Waar kunnen we komeet C/2025 A6 (Lemmon) aan de sterrenhemel zien?
Deze komeet is momenteel een ochtendobject op het noordelijk halfrond, maar zal half oktober in de avondhemel verschijnen. Vooral hogere noordelijke breedtegraden zijn in het voordeel. Begin oktober is deze komeet zichtbaar voor zonsopgang (rond 2 uur lokale tijd), hoogste punt vlak voor zonsopkomst. Kijk dan noordoostelijk, ten oosten van de Grote Beer. Vanaf half oktober verschuift komeet C/2025 A6 (Lemmon) naar de avondhemel waar je het object boven de noordwestelijke horizon (ten westen van de Grote Beer) kunt waarnemen. Eind oktober is de beste periode om deze komeet waar te nemen. Dan kan je hem terugvinden boven de westelijke horizon, in het sterrenbeeld Ossenhoeder. De ster Arcturus staat dan ongeveer 10° onder de komeet. Eindoktober en begin november kan je deze komeet uiteindelijk na zonsondergang boven de westelijke horizon in het sterrenbeeld Slangendrager terugvinden op een hoogte van ongeveer 33°. Na zijn perihelium van 8 november zal de komeet snel afnemen in helderheid. Dan wordt het hemelobject zichtbaar op het zuidelijk halfrond. De eerstvolgende volle maan is op 5 november en tussen 21 en 29 oktober bevindt de maan zich in het eerste kwartier waardoor de maan niet veel stoort.
Hoe kan je deze komeet het best waarnemen?
- Zoek een donkere, afgelegen locatie op, weg van stads- of bedrijfsverlichting.
- Gebruik onze efemeridentabel om te weten wanneer de zon exact onder gaat.
- Gebruik een verrekijker om de komeet eerst te lokaliseren.
- Probeer de komeet te fotograferen met iets langere sluitertijden (5 tot 10sec maximum) en hogere ISO gevoeligheid (1600 of hoger).
Wat zijn kometen?
Kometen zijn hemellichamen die vaak worden omschreven als “vuile sneeuwballen”. Ze bestaan voornamelijk uit ijs, stof en gesteente. Zolang een komeet zich ver van de zon bevindt, blijft hij koud, bevroren en onopvallend. Wanneer de komeet echter dichter bij de zon komt, begint het ijs te verdampen. Dit proces zorgt ervoor dat er een gas- en stofwolk rond de kern ontstaat, de zogenaamde coma. Onder invloed van de zonnewind ontstaan er meestal ook twee staarten: een rechte gasstaart, die van de zon af wijst, en een kromme stofstaart, die uit fijne deeltjes bestaat. Opvallend is dat de staarten altijd van de zon af wijzen, ongeacht de richting waarin de komeet beweegt. De kern van een komeet is meestal maar enkele kilometers groot, maar de coma en staarten kunnen zich over duizenden tot miljoenen kilometers uitstrekken. Kometen bewegen in langgerekte, elliptische banen rond de zon. Sommige hebben korte omlooptijden van minder dan 200 jaar, zoals de beroemde komeet Halley, terwijl andere pas na duizenden jaren weer in de buurt van de zon verschijnen. Ze komen uit twee gebieden aan de rand van ons zonnestelsel: de Kuipergordel en de Oortwolk.
De komeet C/2025 A6 (Lemmon) op 1 oktober 2025 gefotografeerd door Dominique Dierick.
