De Hubble Space Telescope
Foto: NASA

In 1923 opperde de Duitse natuurkundige Hermann Oberth (1894-1889) het idee om een telescoop in een lage baan om de Aarde te brengen teneinde waarnemingen te verrichten zonder de hinderlijke Aardse atmosfeer. In 1946 werkte de Amerikaanse natuurkundige Lyman Spitzer (1914-1997) het idee verder uit en in 1966 realiseerde NASA het idee met de lancering van 4 ruimtetelescopen in de OAO-reeks (Orbiting Astronomical Observatory).

Terwijl het idee voor de HST - Hubble Space Telescope uit de jaren '60 stamt, werden de spiegels pas in 1979 geproduceerd door de Corning Glass Works in New York. De 1,83 m en 2,40 m testspiegels werden geschonken aan sterrenwachten en zijn tot vandaag in gebruik (o.a. op de Magdalena Ridge sterrenwacht nabij Socorro in New Mexico - VSA). De mock-up van de ruimtetelescoop (die werd gebruikt bij het trainen van astronauten in het waterbassin te Houston) en één 2,4 m testspiegel bevindt zich in het National Air & Space Museum in Washington D.C.

Voor de uiteindelijke optiek verkoos men een Ritchey-Chrétien reflector met een 2,4 m hoofdspiegel (800 Kg) en een 0,3 m secundaire spiegel (12 Kg). Beide spiegels kregen een Aluminium coating met Magnesium-fluoride beschermingslaagje. De gehele ruimtetelescoop woog 11110 kilogram. In 1983 werd de naam voor de ruimtetelescoop gekozen: "Hubble Space Telescope" , naar de Amerikaanse astronoom Edwin Powell Hubble (1889-1953) die in 1923, door de ontdekking van veranderlijke Cepheïden in de Andromeda nevel (M31) en de Driehoeksnevel (M33) kon aantonen dat dit afzonderlijke sterrenstelsels waren die buiten de Melkweg liggen. Bovendien toonden Hubble's spectroscopie waarnemingen met de 2,5 m Hooker reflector van de Mount Wilson sterrenwacht in Californië ook aan dat er een rechtlijnig verband bestond tussen de roodverschuiving van verre sterrenstelsels en hun afstand tot de Aarde. Dit verband werd gepostuleerd in de wet van Hubble als een gevolg van het Dopplereffect van het uitdijend heelal en gaf voor het eerst een praktisch bewijs voor de oerknal theorie, voorgesteld door de Belgische priester/kosmoloog Georges Lemaître (1894-1966) in 1927.

De Hubble ruimtetelescoop werd gelanceerd in april 1990 (missie STS-31 met het ruimteveer Discovery), maar was pas 100% bruikbaar na de STS-61 herstelmissie in december 1993. Sindsdien zorgde de HST voor revolutionaire wetenschappelijke resultaten zoals protosterrenstelsels, protoplanetaire schijven en zwarte gaten. Tijdens de vijfde en laatste herstelmissie (STS-125 met het ruimteveer Atlantis in mei 2009) bevestigden de astronauten een koppelingsmechanisme achterin de ruimtetelescoop zodat men deze met een onbemande motorprobe gecontroleerd kan laten terug keren in de atmosfeer. Door de aantrekkingskracht van de Aarde zakt de baan van de HST maandelijks gemiddeld met één kilometer, maar door de slijtage van de componenten en bezuiningen is het geen optie om de Hubble ruimtetelescoop in een hogere baan te duwen.

Eagle nebulaEén van de meest bekende en opmerkelijke opnamen gemaakt door de
Hubble Space Telescope: stervorming in de Eagle Nebula - Foto: NASA

De wetenschappelijke gemeenschap hoopt de befaamde ruimtetelescoop nog te kunnen gebruiken tot het jaar 2020. In april 2015 vieren het Space Telescope Science Institute (STScI), de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA, de Europese ruimtevaartorganisatie ESA en de Europese Zuidelijke sterrenwacht ESO een kwart eeuw Hubble ruimtetelescoop. Hierbij wordt het grote publiek gevraagd om deel te nemen aan de 25ste verjaardag viering door enerzijds creatief hun eigen kunst of afbeelding in te dienen en anderzijds door de beste Hubble foto te kiezen van de voorbije 25 jaar: http://www.spacetelescope.org/Hubble25/

Op vraag van de auteur schilderde de Nederlandse space artist Ed Hengeveld een eerbetoon voor de 125ste verjaardag van Edwin Powell Hubble en de 25ste verjaardag van de Hubble ruimtetelescoop. Het kunstwerk toont het silhouet van de astronoom naast de 2,5 m Hooker telescoop op Mount Wilson en de Hubble ruimtetelescoop die het Andromeda sterrenstelsel waarnemen. (Foto: Ed Hengeveld/Philip Corneille)

Philip Corneille

Philip Corneille

Sterrenkunde redacteur.Fellow van de British Interplanetary Society (BIS).Fellow of the Royal Astronomical Society (RAS).

Dit gebeurde vandaag in 1974

Het gebeurde toen

De Amerikaanse ruimtesonde Mariner 10 vliegt op een afstand van 703 kilometer langs het oppervlak van de kleine planeet Mercurius. Tot 3 april 1974 werden foto's genomen van de planeet Mercurius door Mariner 10 en het ruimtetuig merkte een zwak magnetisch veld op bij de planeet. De instrumenten aan boord van Mariner 10 merkten ook zeer grote termepartuursverschillen in dag en nacht op bij deze planeet: tussen -183 en 187° C. In totaal nam de sonde tijdens deze eerste passage 2300 foto's.Dit onbemande ruimtetuig werd op 3 november 1973 in de ruimte gebracht en werd het eerste ruimtevaartuig dat twee planeten bezocht tijdens één ruimtemissie. Foto: NASA

Ontdek meer gebeurtenissen

Redacteurs gezocht

Ben je een amateur astronoom met een sterke pen? De Spacepage redactie is steeds op zoek naar enthousiaste mensen die artikelen of nieuws schrijven voor op de website. Geen verplichtingen, je schrijft wanneer jij daarvoor tijd vind. Lijkt het je iets? laat het ons dan snel weten!

Wordt medewerker

Steun Spacepage

Deze website wordt aan onze bezoekers blijvend gratis aangeboden maar om de hoge kosten om de site online te houden te drukken moeten we wel het nodige budget kunnen verzamelen. Ook jij kunt uw bijdrage leveren door ons te ondersteunen met uw donatie zodat we u blijvend kunnen voorzien van het laatste nieuws en artikelen boordevol informatie.

23%

Sociale netwerken