Venus is altijd de laatste plaats geweest waar je leven zou verwachten. Met oppervlaktetemperaturen die heet genoeg zijn om lood te smelten en een verpletterende atmosferische druk lijkt onze buurplaneet volkomen vijandig. Maar hoog in de wolken, waar de omstandigheden verrassend genoeg lijken op die van de aarde, hebben wetenschappers iets buitengewoons ontdekt: mysterieuze gassen die niet zouden moeten bestaan, tenzij er daarboven iets leeft....misschien!
In de afgelopen vijf jaar hebben onderzoekers fosfine en ammoniak ontdekt in de atmosfeer van Venus, twee gassen die op aarde bijna uitsluitend worden geproduceerd door biologische processen of industriële activiteit. Omdat Venus geen fabrieken heeft, heeft deze ontdekking een van de meest intrigerende vragen in de astrobiologie opgeroepen: zou er microbieel leven kunnen zweven in de wolken van de planeet?
Een Britse missie is van plan om die vraag voor eens en altijd te beantwoorden. Professor Jane Greaves van de Universiteit van Cardiff en haar team hebben VERVE (Venus Explorer for Reduced Vapours in the Environment) onthuld, een ambitieuze sonde die mee zou liften naar Venus met de EnVision-missie van het Europees Ruimteagentschap, gepland voor 2031.
Het verhaal begon in 2020 toen Greaves en collega's voor het eerst fosfine detecteerden in de wolken van Venus met de James Clerk Maxwell Telescope in Hawaï. De aankondiging stuurde schokgolven door de wetenschappelijke gemeenschap. Op aarde wordt fosfine voornamelijk geproduceerd door anaerobe bacteriën, microben die gedijen in zuurstofloze omgevingen zoals moerassen en in de ingewanden van dieren. De vondst op Venus suggereerde de prikkelende mogelijkheid van leven in de lucht.
De ontdekking bleek echter controversieel. Vervolgwaarnemingen door andere teams konden de bevindingen niet repliceren, wat leidde tot verhitte wetenschappelijke debatten. Maar Greaves' team gaf niet op. Door aanhoudende monitoring ontdekten ze iets cruciaals: het fosfinesignaal bleek de dag-nachtcyclus van Venus te volgen, wordt vernietigd door zonlicht en varieert met de tijd en de locatie op de planeet.
De zaak werd nog ingewikkelder toen het team de voorlopige ontdekking van ammoniak in de wolken van Venus bekendmaakte. Net als fosfine wordt ammoniak op aarde voornamelijk geproduceerd door biologische activiteit en industriële processen. Maar er zijn geen bekende atmosferische of geologische fenomenen die de aanwezigheid ervan op Venus kunnen verklaren.
De voorgestelde VERVE-missie zou 43 miljoen pond kosten, een fractie van de gebruikelijke planetaire missies, en zou deze gassen zoeken en in kaart brengen, samen met andere waterstofrijke verbindingen die niet zouden mogen voorkomen op Venus. De sonde ter grootte van een CubeSat zou bij aankomst worden losgekoppeld van EnVision en een onafhankelijk onderzoek uitvoeren terwijl de hoofdmissie het oppervlak en het binnenste van Venus bestudeert.
De doelzone voor potentieel leven ligt ongeveer 50 kilometer boven het oppervlak van Venus, waar de temperatuur varieert van een aangename 30°C tot 70°C en de atmosferische druk lijkt op de omstandigheden aan het aardoppervlak. In deze “Goldilocks zone” van de atmosfeer zouden extremofiele microben, organismen die goed gedijen in barre omstandigheden, theoretisch kunnen overleven.
Deze organismen zouden overblijfselen kunnen zijn uit het meer gematigde verleden van Venus. Miljarden jaren geleden had Venus misschien oceanen met vloeibaar water en aardse omstandigheden. Toen het op hol geslagen broeikaseffect van de planeet zijn intrede deed, zou eventueel bestaand leven zich teruggetrokken kunnen hebben naar de meer gastvrije wolkenlagen en geëvolueerd zijn om in deze luchtniche te overleven.
De enige manier om het mysterie voor eens en voor altijd op te lossen is rechtstreeks onderzoek. Als de missie slaagt, kan dit een van de belangrijkste ontdekkingen in de geschiedenis van de mensheid zijn: het bewijs dat er leven buiten de aarde bestaat.
Bron: Universe Today
