De Chinese onbemande ruimtesonde Chang'e 4 is er voorbije nacht in geslaagd om een zachte landing uit te voeren op de achterkant van de maan. Nadat de Chang'e 4 op 8 december 2018 probleemloos werd gelanceerd, landde de onbemande sonde in de nacht van 2 op 3 januari 2019 omstreeks 03u26 Belgische tijd op het verlaten maanoppervlak. Het is de eerste keer in de geschiedenis van de ruimtevaart dat een ruimtetuig landt op de achterkant van de maan. Chang'e 4 heeft aan boord een kleine maanrover die het oppervlak van de maan uitvoerig moet in beeld brengen en onderzoeken.
Net als in 2013 stuurde China eind 2018 terug een ruimtesonde, een lander en een robotwagen naar de Maan. De Chang'e 4 missie, die genoemd werd naar een godin uit de Chinese mythologie, maakt deel uit van het ambitieuze Chinese Lunar Exploration Program en bestaat uit een ruimtesonde die zich in een baan om de Maan zal begeven en een lander met aan boord een robotwagen die een zachte landing moet maken op de achterkant van de Maan. Omdat deze kant van de Maan nooit naar de Aarde is gericht, bracht China op 20 mei 2018 ook de Queqiao communicatiesatelliet in de ruimte naar het Lagrangepunt L2 die moet instaan voor de communicatie tussen de Aarde, de Maanlander en robotwagen. Vanop deze bijzondere locatie ziet de Chinese communicatiesatelliet zowel de Maan alsook de Aarde waardoor data afkomstig van de robotwagen en de maanlander meteen kunnen worden doorgestuurd naar de Aarde. De achterkant van de Maan is voor wetenschappers altijd al een interessante plek geweest aangezien deze wel al uitvoerig werd gefotografeerd maar nog nooit werd verkend door rovers of landers. Daarnaast ziet de achterkant van de maan er ook duidelijk anders uit dan de voorkant en is deze nooit zichtbaar vanop Aarde. Slechts 2,5% van het oppervlak van de achterkant van de Maan wordt bedekt door zogeheten 'zeeën' terwijl de voorkant voor bijna 32% bestaat uit zeeën. De exacte reden hiervoor is tot op heden nog steeds onduidelijk. Nu Chang'e 4 succesvol is geland op de achterkant van de Maan, hopen wetenschappers meer antwoorden te vinden op de vele vragen die nog bestaan over dit minder gekende gebied van onze trouwe buur. Ondertussen heeft Chang'e 4 al een eerste foto terug gestuurd naar de Aarde waarop een verlaten landschap te zien is met een krater. Indien de Chang'e 4 missie opnieuw een groot succes wordt, plant China in de nabije toekomst de lancering van de Chang'e 5. Met deze toekomstige missie wil China bodemmonsters zoals stukjes maanrots terug naar de Aarde brengen met behulp van een maanlander en satelliet. Daarnaast heeft China ook nog steeds ambitieuze plannen om mensen naar de Maan te brengen.
Eerste foto van de Chang'e 4 vanop de achterkant van de maan - Foto: CNSA
De Chang'e 4 lander zelf, die de back-up was van de Chang'e 3 lander, heeft een gewicht van 1,2 ton en werd voorzien van een Landing Camera (LCAM), een Terrain Camera (TCAM), een Low Frequency Spectrometer (LFS) en het Lunar Lander Neutrons and Dosimetry (LND) instrument dat ontwikkeld werd door de Duitse Kiel University. Daarnaast draagt de Chang'e 4 lander ook een 3 kilogram zware container met zich mee waarin zich zaadjes en eitjes van insecten bevinden. Met dit experiment willen wetenschappers onderzoeken hoe goed deze kunnen groeien en samenleven. De Chang'e 4 robotwagen die het terrein moet verkennen op de achterkant van de Maan is 1,5 meter bij 1 meter groot en heeft een gewicht van ongeveer 140 kilogram. Het wagentje werd voorzien van zes wielen waarmee het over het maanoppervlak moet rijden en twee zonnepanelen voor het opwekken van elektriciteit. Deze kleine maanrover werd voorzien van een Panoramic Camera (PCAM), een Lunar penetrating radar (LPR), een Visible and Near-Infrared Imaging Spectrometer (VNIS) en een Advanced Small Analyzer for Neutrals (ASAN). Nu de Chang'e 4 lander voor het eerst een zachte landing heeft uitgevoerd in het Zuidpool-Aitken-bekken is China het eerste land ter wereld dat een lander en robotwagen neerzet op de achterkant van de Maan. Het feit dat China dit ook volledig heeft gedaan met eigen technologie en middelen maakt van deze Aziatische grootmacht een nog grotere speler op vlak van ruimtevaart en ruimte-onderzoek. In tegenstelling tot de eerste Chinese maanrover werd de Chang'e 4 niet uitgerust met een robotarm en een Active Particle X-ray Spectrometer dat gebruikt werd om de chemische samenstelling van de maanbodem te achterhalen. In de plaats hiervan werd Chang'e 4 wel voorzien van nieuwe sensoren waarvan enkele werden ontwikkeld door Europese wetenschappers. Ook zal Chang'e 4 beter kunnen functioneren tijdens de zeer koude maannachten.
Het oppervlak van de achterkant van de maan na de succesvolle landing van Chang'e 4 - Foto: CNSA
