In de nacht van donderdag 27 op vrijdag 28 juni 2013 heeft de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA zijn nieuwste zonnesatelliet in de ruimte gebracht. De 'Interface Region Imaging Spectograph’ (IRIS) kunstmaan moet de volgende jaren observeren hoe materie op de Zon energie verzamelt en opwarmt, terwijl het door de zonneatmosfeer reist.
De 236 kilogram zware IRIS satelliet werd met behulp van een Amerikaanse Pegasus-XL raket succesvol tot in een polaire baan om de Aarde gebracht. Elke Pegasus raket wordt door middel van een bijhorend vliegtuig tot op een hoogte gebracht van 12 kilometer waarna de raket losgemaakt wordt en zijn raketmotor tot ontbranding brengt. Tijdens deze missie vertrok het vliegtuig vanop de Vandenberg lanceerbasis in Californië. Dertien minuten nadat de Pegasus-XL raket zijn raketmotor tot ontbranding bracht, werd de IRIS satelliet uitgezet in de juiste baan om de Aarde op een hoogte van 750 kilometer. De 17,6 meter lange Pegasus wordt gebouwd door het Amerikaanse ruimtevaartbedrijf Orbital Sciences Corporation en bestaat uit drie trappen. Deze draagraket werd in 1990 voor het eerst gebruikt om een satelliet in de ruimte te brengen. Alles samen werden al 55 lanceringen met deze raket uitgevoerd.
Het 140 miljoen euro dure IRIS observatorium maakt deel uit van NASA's Small Explorer programma en werd gebouwd door Lockheed Martin Advanced Technology Center. Dit nieuwste zonne-observatorium werd uitgerust met een krachtige telescoop en een fotografische spectrograaf dat ultraviolette straling kan waarnemen. Met IRIS hopen wetenschappers de volgende twee jaar gebieden op de Zon te kunnen onderzoeken die slechts 240 kilometer breed zijn. Elke vijf seconden moet IRIS een opname maken van een klein stukje Zon dat overeenkomt met 1% van het totale oppervlak van onze ster. In deze gebieden komen structuren voor die men 'fonteinen' of 'type-II spiculen' noemt en 150 000 kilometer lang kunnen zijn. IRIS moet van deze fonteinen van plasma opnamen maken in hoge resolutie zodat men deze uitgebreid kan onderzoeken op hun temperatuur, snelheid en dichtheid. Wetenschappers vermoeden dat deze fonteinen een zeer belangrijke rol spelen in het opwarmen van de corona. Nu IRIS zich in de ruimte bevindt, gaan ingenieurs de ruimtetelescoop eerst uitvoerig testen waarna binnen ongeveer zestig dagen de wetenschappelijke missie echt kan beginnen.
