Het zee-ijs aan de boven- en onderkant van de planeet is in 2024 verder afgenomen. In de wateren rond Antarctica daalde de ijsbedekking voor het derde jaar op rij tot een bijna historisch dieptepunt. Het terugkerende verlies wijst op een verschuiving op lange termijn in de omstandigheden in de Zuidelijke Oceaan, waarschijnlijk als gevolg van de wereldwijde klimaatverandering, volgens wetenschappers van NASA en het National Snow and Ice Data Center. Ondertussen lijkt de 46-jarige trend van krimpend en dunner wordend ijs in de Noordelijke IJszee niet te keren.
"Zee-ijs fungeert als een buffer tussen de oceaan en de atmosfeer", zegt ijswetenschapper Linette Boisvert van NASA's Goddard Space Flight Center in Greenbelt, Maryland. "Zee-ijs voorkomt een groot deel van de uitwisseling van warmte en vocht van de relatief warme oceaan naar de atmosfeer erboven." Minder ijsbedekking zorgt ervoor dat de oceaan de atmosfeer boven de polen opwarmt, wat leidt tot meer smeltend ijs in een vicieuze cirkel van stijgende temperaturen. In het verleden fluctueerde de oppervlakte van het zee-ijs rond het Antarctische continent dramatisch van jaar tot jaar, terwijl de gemiddelden over decennia relatief stabiel waren. De afgelopen jaren is het zee-ijs rond Antarctica echter sterk afgenomen.
"In 2016 zagen we wat sommigen een regimeverschuiving noemen", zegt zeeijswetenschapper Walt Meier van het National Snow and Ice Data Center aan de Universiteit van Colorado in Boulder. "De bedekking van het Antarctische zee-ijs daalde en is grotendeels lager gebleven dan normaal. In de afgelopen zeven jaar hebben we drie recorddiepten gehad." Dit jaar bereikte het Antarctische zee-ijs zijn laagste jaarlijkse omvang op 20 februari met een totaal van 768.000 vierkante mijl (1,99 miljoen vierkante kilometer). Dat is 30% onder het gemiddelde aan het einde van de zomer van 1981 tot 2010. Het verschil in ijsbedekking beslaat een gebied ter grootte van Texas. De omvang van het zee-ijs wordt gedefinieerd als het totale gebied van de oceaan met een ijsbedekking van ten minste 15%.
Het minimum van dit jaar is gelijk aan dat van februari 2022 voor de op één na laagste ijsbedekking rond Antarctica en komt dicht in de buurt van het laagterecord van 2023 van 691.000 vierkante mijl (1,79 miljoen vierkante kilometer). Met de laatste ijsafname markeert dit jaar het laagste driejaarsgemiddelde voor ijsbedekking rond het Antarctische continent in meer dan vier decennia. De veranderingen zijn waargenomen in gegevens die zijn verzameld met microgolfsensoren aan boord van de Nimbus-7 satelliet, die gezamenlijk wordt beheerd door NASA en de National Oceanic and Atmospheric Administration (NOAA), samen met satellieten in het Defense Meteorological Satellite Program.
Het zee-ijs in de Noordelijke IJszee bereikte op 14 maart zijn jaarlijkse maximum, waarmee de langetermijnafname
van het ijs op de polen wordt voortgezet. Grafiek door Lauren Dauphin/NASA Earth Observatory
met gegevens van het National Snow and Ice Data Center.
Antarctisch zee-ijs op bijna historisch dieptepunt
Ondertussen is aan de andere kant van de planeet de maximale winterijsbedekking in de Noordelijke IJszee in overeenstemming met een voortdurende 46-jarige daling. Satellietbeelden laten zien dat de totale oppervlakte van de Noordelijke IJszee bedekt met zee-ijs op 14 maart 15,65 miljoen vierkante kilometer besloeg. Dat is 247.000 vierkante mijl (640.000 vierkante kilometer) minder ijs dan het gemiddelde tussen 1981 en 2010. Over het geheel genomen is de maximale winterijsbedekking in het Noordpoolgebied sinds 1979 gekrompen met een oppervlakte gelijk aan de grootte van Alaska. Dit jaar is het maximum ijs op de Noordpool het 14e laagste ooit gemeten. Complexe weerpatronen maken het moeilijk om te voorspellen wat er in een bepaald jaar zal gebeuren.
Krimpend ijs maakt de aarde gevoeliger voor opwarming door de zon. "Het zee-ijs en de sneeuw erop zijn erg reflecterend", zegt Boisvert. "In de zomer, als we meer zee-ijs hebben, reflecteert het de straling van de zon en helpt het de planeet koeler te houden." Aan de andere kant is de oceaan donkerder en absorbeert het gemakkelijk zonnestraling, waardoor het die energie vasthoudt en uiteindelijk bijdraagt aan de opwarming van de oceanen en de atmosfeer van de planeet. Het zee-ijs rond de polen is gevoeliger voor het weer dan een tiental jaar geleden. Uit metingen van de ijsdikte met laseraltimeters aan boord van NASA's ICESat-2 satelliet blijkt dat er minder ijs in geslaagd is om de warmere maanden door te komen. Dit betekent dat nieuw ijs zich elk jaar opnieuw moet vormen, in plaats van op oud ijs te bouwen om dikkere lagen te maken.
Dunner ijs is op zijn beurt vatbaarder voor smelten dan meerjarige ophopingen. "De gedachte is dat we over een paar decennia ijsvrije zomers zullen hebben", aldus Boisvert, waarbij de ijsbedekking minder dan 1 miljoen vierkante kilometer zal bedragen en het grootste deel van de Noordelijke IJszee zal worden blootgesteld aan de opwarmende zonnestralen. Het is nog te vroeg om te weten of het recente dieptepunt van het zee-ijs op de Zuidpool wijst op een verandering op lange termijn in plaats van een statistische schommeling, maar Meier gelooft dat een afname op lange termijn onvermijdelijk is. "Het is slechts een kwestie van tijd," zei hij. "Na zes, zeven, acht jaar begint het erop te lijken dat het misschien gebeurt. Het is alleen de vraag of er genoeg gegevens zijn om het met zekerheid te zeggen."
Bron: NASA
