In februari 2013 ontploft een zeventien meter grote meteoroïde boven Rusland
Foto: Wikimedia

De meeste meteoroïden verdampen wanneer ze in de atmosfeer komen maar een 500-tal meteorieten die variëren in grootte van knikkers tot basketballen of nog groter kunnen elk jaar op het aardoppervlak vallen. Slechts 5 à 6 van deze gevallen meteorieten worden gevonden en zijn door wetenschappers gekend. Slechts enkele meteorieten zijn groot genoeg om impactkraters te kunnen veroorzaken. In de meeste gevallen belanden deze aan een snelheid die gelijk is aan een vrije val en zelden gebeurt het dat ze een kleine put maken. Meteorieten van deze aard richten dus geen schade aan en verwonden geen mensen.

Meteoriet
Meteoriet gevonden in Sint-Denijs-Westrem

Erg grote meteoroïden kunnen de grond raken met een snelheid die een fractie kleiner is dan hun kosmische snelheid, deze laten een immense impactkrater na. Dit soort krater hangt af van de grootte, samenstelling, de versplinteringsgraad en de inslaghoek van de impactor. De kracht van zulke botsingen kan ver verspreide schade aanrichten. De meest voorkomende kraters op Aarde werden veroorzaakt door ijzermeteorieten, die meestal de weg doorheen de atmosfeer overleven. Voorbeelden hiervan is de Barringer krater, Odessa krater, Wabar kraters en de Wolfe Creek krater. Zelfs relatief steenachtige of ijsvormige hemellichamen zoals kleine kometen of kleine planetoïden tot enkele miljoen ton worden in de atmosfeer opgelost en vormen dus geen kraters. Alhoewel zulke gebeurtenissen niet veel voorkomen kunnen ze wel een aanzienlijke schok veroorzaken, de befaamde gebeurtenis in de Tunguska is een resultaat van zo'n incident. Erg grote steenachtige objecten die enkele honderden meter lang zijn of in diameter en enkele tientallen miljoen ton wegen kunnen de Aarde wel raken en grote kraters veroorzaken maar dit gebeurd niet zoveel. Zulke gebeurtenissen zijn meestal zo krachtig dat de impactor volledig verwoest is en dus geen meteorieten nalaten. Het eerste exemplaar van een steenmeteoriet werd gevonden in een erg grote impactkrater in Morokweng in Zuid-Afrika en werd gevonden in mei van het jaar 2006.

Verscheidene fenomenen zijn wel gedocumenteerd door vele observaties maar zijn veel te klein voor kraters te veroorzaken. De vuurbol die zich voordoet wanneer een meteoroïde door de atmosfeer klieft kan erg helder lijken ten opzichte van de intensiteit van de zon, maar de meeste ervan zijn zo zwak dat ze gedurende de dag niet gezien worden. De kleuren die gerapporteerd worden gaan van geel, groen naar rood. Flitsen en lichtuitbarstingen kunnen zich voordoen wanneer deze uit elkaar begint te vallen. Explosies, uitbarstingen en rommelend geluid kan ook waargenomen worden wanneer een meteoriet valt, deze kunnen veroorzaakt worden door sonische knallen alsook van schokgolven die door grote afbrokkeling kunnen ontstaan. Deze geluiden kunnen tot enkele kilometers ver gehoord worden. Sissende geluiden worden soms ook gehoord maar wordt weinig gehoord of verstaan. Vuurbollen kunnen een stofspoor nalaten die soms in de atmosfeer blijft hangen.

Wanneer meteoroïden verhit worden tijdens hun reis door de atmosfeer smelt het oppervlak en erodeert de buitenste laag. Ze kunnen naar verscheidene vormen gesculptuurd worden door dit proces die soms resulteren in diepe vingerafdrukachtige inkepingen op het oppervlak die regmaglypen worden genoemd. Wanneer een meteoroïde een bepaalde richting volgt gedurende een bepaalde tijd zonder omwentelingen kan het een kegelvormige neus of hitteschildachtige vorm krijgen. Wanneer het vertraagt zal de bovenste laag uiteindelijk stollen in een dunne korst die op de meeste meteorieten zwart is (op sommige achondrieten kan de fusie licht gekleurd zijn). Bij steenachtige meteorieten is de verhitte zone slechts enkele millimeter diep, in ijzermeteorieten, die meer warmte doorlaten, kan de structuur aangetast worden tot 1cm onder het oppervlak. Meteorieten die men vindt kort na hun inslag worden soms warm gevonden wanneer ze deze aanraken, maar deze zijn nooit heet. Alhoewel het veel varieert kunnen sommige meteorieten erg warm zijn wanneer men ze aanraakt en andere erg koud aanvoelen.

Meteorieten die uit elkaar vallen in de atmosfeer kunnen neervallen als een meteorenregen, die tot een duizendtal verschillende deeltjes kan bevatten. Het gebied waar deze meteorieten vallen is gekend als een uitstrooiingsgebied. Uitstrooingsgebieden zijn meestal elliptisch in vorm, metg de grote as parallel aan de richting van de vlucht. In de meeste gevallen worden de grootste meteorieten in een zwerm het verst gevonden in het uitstrooingsgebied.

Sander

Vancanneyt Sander

Oprichter & beheerder van Spacepage & Poollicht.beSterrenkunde en ruimteweer redacteur.

Dit gebeurde vandaag in 2004

Het gebeurde toen

Vanop de Vandenberg lanceerbasis in Californië wordt met behulp van een Delta II raket de Amerikaanse Gravity Probe B zwaartekrachtmeter in de ruimte gebracht. Met deze satelliet kon men zeer nauwkeurig het zwaartekrachtveld van de Aarde meten om de relativiteitstheorie aan de werkelijkheid te toetsen. De missie stond onder leiding van NASA's Marshall Space Flight Center in Huntsville, Alabama en het idee voor deze missie was afkomstig van de Stanford-universiteit in Californië die dan ook de ontwikkeling van het eigenlijke meetinstrument op zich nam. De satelliet bestond uit vier cryogene gyroscopen, een telescoop en een platform waarop alles werd gemonteerd. Foto: NASA

Ontdek meer gebeurtenissen

Redacteurs gezocht

Ben je een amateur astronoom met een sterke pen? De Spacepage redactie is steeds op zoek naar enthousiaste mensen die artikelen of nieuws schrijven voor op de website. Geen verplichtingen, je schrijft wanneer jij daarvoor tijd vind. Lijkt het je iets? laat het ons dan snel weten!

Wordt medewerker

Steun Spacepage

Deze website wordt aan onze bezoekers blijvend gratis aangeboden maar om de hoge kosten om de site online te houden te drukken moeten we wel het nodige budget kunnen verzamelen. Ook jij kunt uw bijdrage leveren door ons te ondersteunen met uw donatie zodat we u blijvend kunnen voorzien van het laatste nieuws en artikelen boordevol informatie.

44%

Sociale netwerken