Artistieke impressie van de exoplaneet HD 106906b
Foto: NASA / JPL

Een internationaal team van sterrenkundigen heeft een exoplaneet ontdekt die zich op een gigantische afstand van zijn moederster bevindt. De planeet, genaamd HD 106906b, is maar liefst elf keer zo zwaar als Jupiter en draait op een afstand van meer dan 650 maal de afstand Zon-Aarde rond zijn moederster. Tot op heden kan geen enkele theorie over planeetvorming dit verklaren.

HD 106906b is ook een extreem hete planeet. Doordat dit stelsel slechts 13 miljoen jaar ous is, gloeit de exoplaneet nog na en heeft deze een temperatuur van ongeveer 1 500 graden Celsius. Hierdoor is deze exoplaneet in infraroodopnamen zeer helder en duidelijk zichtbaar. De planeet werd dan ook rechtstreeks waargenomen met behulp van. Exoplaneet HD 106906b stelt astronomen voor een bijzonder groot raadsel. Hoe kan het dat een reuzenplaneet zo ver van zijn ster is geraakt? Om een beter idee te krijgen over de gigantische afstand van deze exoplaneet tot zijn moederster: de afstand tussen HD 106906b tot zijn moederster is twintig maal de afstand van de Zon tot de verste planeet uit ons zonnestelsel, Neptunus. HD 106109b is hierdoor dus een nieuwe recordhouder. De meest aanvaarde theorie over planeetvorming zegt momenteel dat planeten worden gevormd in een zogeheten 'protoplanetaire schijf' die zich rond een jonge ster bevindt. De planeten ontstaan in deze schijf als gevolg van het samensmelten van planetoïde-achtige objecten. Deze samengesmolten objecten noemt men 'protoplaneten' en ontwikkelen zich vervolgens tot volwaardige planeten. Op grote afstand van een ster verloopt dit proces echter te langzaam waardoor er geen vorming van een reuzenplaneet kan ontstaan. Zo is er op grote afstand van een jonge ster te weinig gas aanwezig om een gasplaneet, zoals HD 106906b, te vormen. Een andere, alternatieve, theorie over planeetvorming zegt dan weer dat sommige gasplaneten niet ontstaan vanuit een rotsachtige kern maar rechtstreeks vanuit het snel ineenstorten van een deel van de protoplanetaire schijf. Aangezien protoplanetaire schijven echter onvoldoende massa bezitten in hun buitenste regionen om een gasplaneet te vormen die elf maal de massa heeft van Jupiter kan ook deze theorie het bestaan van HD 106906b niet verklaren.

Eén mogelijke theorie die het bestaan van deze bijzondere exoplaneet op deze locatie kan verklaren, is dat deze zich oorspronkelijk op een veel kleinere afstand tot zijn moederster bevond. Een nog onbekende tweede planeet zou er dan voor hebben gezorgd dat HD 106906b uit zijn baan om zijn moederster is geslingerd. Een andere mogelijke verklaring is dat HD 106109b niet echt een planeet is maar eerder een soort mislukte ster. De ontdekking van exoplaneet HD 106906b is voor astronomen het zoveelste bewijs dat het heelal nog steeds niet al haar geheimen heeft prijsgegeven.

Kris Christiaens

K. Christiaens

Medebeheerder & hoofdredacteur van Spacepage.
Oprichter & beheerder van Belgium in Space.
Ruimtevaart & sterrenkunde redacteur.