Toon items op tag: kosmisch stof

De Very Large Telescope Interferometer (VLTI) van de Europese Zuidelijke Sterrenwacht (ESO) heeft in het centrum van het sterrenstelsel Messier 77 een wolk van kosmisch stof waargenomen die een superzwaar zwart gat aan het zicht onttrekt. De ontdekking bevestigt voorspellingen die zo’n dertig jaar geleden zijn gedaan en geeft astronomen nieuw inzicht in de ‘actieve galactische kernen’, die tot de helderste en meest raadselachtige objecten in het heelal behoren.

Astronomen hebben bij toeval twee in dik stof verscholen sterrenstelsels ontdekt die zijn ontstaan in de tijd dat het heelal nog maar 5% van zijn huidige leeftijd had. Het internationale team, met een aantal Leidse astronomen, onderzocht de gegevens van jonge, verre sterrenstelsels die met de Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) zijn waargenomen. Ze zagen onverwachte emissies uit schijnbaar lege gebieden in de ruimte. Nader onderzoek bevestigde dat deze afkomstig zijn van twee tot nu toe onontdekte sterrenstelsels, verborgen in een dikke laag kosmisch stof. Deze ontdekking suggereert dat er nog meer van dit soort sterrenstelsels in het vroege heelal verborgen zitten. Het onderzoeksresultaat wordt deze week gepubliceerd in Nature.

Op deze spectaculaire groothoekopname is een kronkelige donkere wolk van kosmisch stof te zien, die wordt aangelicht door het felle schijnsel van nieuwe sterren. Deze dichte wolk is een stervormingsgebied dat Lupus 3 wordt genoemd. Hier worden uit samentrekkende massa's gas en stof oogverblindend hete sterren geboren. De foto bestaat uit opnamen die zijn gemaakt met de VLT Survey Telescope en de 2,2-meter MPG/ESO-telescoop en is de meest detailrijke die tot nu toe van dit gebied is gemaakt.

De OmegaCAM-camera van de VLT-surveytelescoop van ESO heeft dit schitterende beeld vastgelegd van de stellaire kraamkamer Sharpless 29. Op de reusachtige foto zijn tal van astronomische verschijnselen te zien, zoals kosmisch stof en gaswolken die het licht van hete jonge sterren in de nevel weerkaatsen, absorberen en opnieuw uitstralen. Het afgebeelde hemelgebied is opgenomen in de Sharpless-catalogus van H II-gebieden: interstellaire wolken van geïoniseerd gas, rijk aan stervorming.

De kleine opeenhoping van heldere blauwe sterren in de linker bovenhoek van deze enorme nieuwe 615 megapixel ESO-opname is een perfect kosmisch laboratorium voor het onderzoek van de levensloop van sterren. De sterrenhoop, die Messier 18 heet, bestaat uit sterren die gezamenlijk uit een en dezelfde grote wolk van gas en stof zijn ontstaan. Deze foto, waarop ook uitgestrekte rode wolken van gloeiend waterstofgas en donkere filamenten van stof te zien zijn, is gemaakt met de VLT Survey Telescope (VST) van de ESO-sterrenwacht op Paranal (Chili).

Frappante nieuwe waarnemingen met de Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) telescoop laten voor het eerst zien dat het restant van een recente supernova boordevol pas gevormd stof zit. Als genoeg van dit stof de hachelijke oversteek naar de interstellaire ruimte weet te maken, kan dit verklaren waarom veel sterrenstelsels zo’n stoffig, duister uiterlijk hebben. Sterrenstelsels kunnen opmerkelijk stofrijke oorden zijn [1]. Vermoed wordt dat veel van dat stof afkomstig is van supernova-explosies, vooral in de begintijd van het heelal.

Een indringende nieuwe opname van ESO toont een donkere wolk waarin nieuwe sterren ontstaan, met daarnaast een groepje heldere sterren die al uit hun stofrijke stellaire kraamkamer tevoorschijn zijn gekomen. De foto is gemaakt met de 2,2-meter MPG/ESO-telescoop van de ESO-sterrenwacht op La Silla, in het noorden van Chili. Het is de beste opname in zichtbaar licht die ooit van dit vrij onbekende object is gemaakt.

Astronomen hebben met behulp van de Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) een cruciaal stadium in de geboorte van reuzenplaneten waargenomen: enorme gasstromen die een leemte in de materieschijf rond een jonge ster overbruggen. Vermoed wordt dat zulke stromen, die nog nooit eerder rechtstreeks zijn waargenomen, worden veroorzaakt door grote planeten die aangroeien door gas uit hun omgeving op te slokken.

ESO’s Very Large Telescope (VLT) heeft de meest gedetailleerde opname tot nu toe gemaakt van een spectaculair gedeelte van de stellaire kraamkamer NGC 6357. De foto toont tal van hete, jonge sterren, gloeiende gaswolken en vreemde stofformaties die door ultraviolette straling en sterrenwinden zijn gevormd. Diep in de Melkweg, in het sterrenbeeld Schorpioen, ligt NGC 6357 (1), een gebied in de ruimte waar nieuwe sterren worden geboren uit chaotische wolken van gas en stof (2).