Jupiter gezien door een telescoop
Foto: Joh Chumack

Amateur-astronomen en liefhebbers van planeten moeten 3 december 2012 met rood omcirkelen in hun agenda! Op die dag is de grootste planeet uit het zonnestelsel, Jupiter, in oppositie met de Zon. Hierdoor heeft de reuzenplaneet een helderheid van magnitude -2,4 en een schijnbare helderheid van 48,5". Door de geringe afstand van de gasplanet tot de Aarde is Jupiter die nacht in het sterrenbeeld Stier te zien als een groot en helder object.

Door de baanbewegingen van Jupiter en de Aarde om de Zon vindt een oppositie van Jupiter eens om de 399 dagen plaats. Een oppositie is het moment van dichtste nadering tot de Aarde en is in principe ook het beste moment om een planeet als Jupiter waar te nemen. Op het moment van de korste nadering tot de Aarde (1 december 2012) is Jupiter 4,069 AE (Astronomische Eenheden) van ons verwijderd. Tijdens een zogenaamde 'oppositie' staat een planeet precies tegenover de Zon aan de hemel wat in de praktijk betekent dat deze planeet dan vrijwel een hele nacht te zien is. Zo komt Jupiter tijdens een oppositie op rond zonsondergang en duikt de planeet bij zonsopkomst opnieuw onder de horizon. Doordat Jupiter tijdens zijn oppositie relatief dicht tot de Aarde staat, lijkt de reusachtige planeet dan ook helderder en groter. Maar ook voor de oppositie is Jupiter al goed waar te nemen in de late nacht of vroege ochtend. Na de oppositie is dit dan 's avonds of in de vroege nacht. De afgelopen maanden hebben tal van amateur-astronomen dan ook al prachtige foto's kunnen maken van de indrukwekkende gasplaneet.

Op het moment van de oppositie bevindt Jupiter zich in het sterrenbeeld Stier nabij de ster Aldebaran. Omstreeks 00u30 staat de planeet in het zuiden, op zijn hoogste punt, 61° boven de horizon. Hierdoor zijn de omstandigheden dan ook zeer gunstig om Jupiter waar te nemen. Met het blote oog is Jupiter dan te zien als een 'heldere ster' en met een verrekijker is het zelfs al mogelijk om de vier grote Galileïsche manen waar te nemen (Io, Callisto, Europa en Ganymedes). Indien je echter beschikt over een telescoop kan je zelfs de bandenstructuren van de gasplaneet al zien. Op onderstaand kaartje is de oppositielus te zien van Jupiter.

Kris Christiaens

K. Christiaens

Medebeheerder & hoofdredacteur van Spacepage.
Oprichter & beheerder van Belgium in Space.
Ruimtevaart & sterrenkunde redacteur.