John Dobson
Foto: Julie Sparenberg

Op 15 januari 2014 werd bekend dat John Dobson op 98-jarige leeftijd is overleden. John Dobson, die jarenlang leefde als monnik, is de uitvinder van de naar hem genoemde 'Dobson-telescoop' die gekend is om zijn eenvoud, lage prijsklasse en populariteit.

Ondanks zijn overlijden zal de naam 'Dobson' nog zeer lang worden uitgesproken onder amateur-astronomen. De 'Dobson-telescoop' is vandaag de dag één van de meest verkochte en gebruikte soort van telescopen. Dit type telescoop rust op het principe van de Dobsonmontering dat ervoor zorgde dat grote spiegeltelescopen betaalbaar werden. Zo is de Dobsonmontering een zeer vereenvoudigde versie van de azimutale montering dat bestaat uit een compacte constructie waardoor dit type zeer geliefd is bij amateur-astronomen. In de jaren '60 werd de Dobsonmontering ontwikkeld door John Dobson die later ook mede-oprichter was van de 'Sidewalk Astronomers'. Dit was een groep amateur-astronomen die hun telescopen opstelden op het trottoir zodat elke voorbijganger kennis kon maken met de pracht van het heelal. Het grote succes achter de Dobson-telescoop is het feit dat deze vrij eenvoudig kunnen worden vervaardigd. Ze zijn ook makkelijk te verplaatsen en kunnen zeer snel worden opgesteld. Al deze positieve eigenschappen zorgden ervoor dat er vandaag de dag Dobson-telescopen worden gemaakt in allerhande formaten en dat ze wereldwijd in grote getallen opduiken tijdens zogenaamde 'star party's' of sterrenkijkdagen.

John Dobson, die in 1940 een tijdje leefde in een klooster en zich in 1944 aansloot bij de Ramakrishna-orde als monnik, was de laatste jaren wereldwijd een geliefd persoon tijdens telescoopbijeenkomsten en andere sterrenkundige evenementen. Doordat hij 23 jaar lang leefde als monnik in San Francisco had hij in de jaren '60 de financiële middelen niet om een telescoop te kopen. Hierdoor was hij verplicht zelf een telescoop te bouwen met eenvoudige middelen. Zijn grote interesse in sterrenkunde en zijn astronomische waarnemingen werden uiteindelijk door zijn kloosterorde steeds minder op prijs gesteld waardoor hij in 1967 uittrad. Hierna legde hij zich volledig toe op het bouwen van telescopen en het waarnemen. Ondanks zijn populariteit was John Dobson soms ook een omstreden figuur. Zo was een verklaard tegenstander van de tegenwoordig geaccepteerde oerknaltheorie en hij er van overtuigd dat het universum een goddelijke oorsprong heeft.

Cygnus CRS Orb-1 Een voorbeeld van een Dobson-telescoop - Foto: Meade

Kris Christiaens

K. Christiaens

Medebeheerder & hoofdredacteur van Spacepage.
Oprichter & beheerder van Belgium in Space.
Ruimtevaart & sterrenkunde redacteur.