Tijdens een recente vergadering heeft ESO’s belangrijkste bestuursorgaan, de Raad [1], groen licht gegeven voor de bouw, in twee fasen, van de European Extremely Large Telescope (E-ELT). Voor de eerste fase – de constructie van een volledig werkende telescoop en een reeks krachtige instrumenten die over tien jaar hun eerste licht moeten opvangen – is een bedrag van ongeveer een miljard euro beschikbaar gesteld. Het zal geweldige wetenschappelijke ontdekkingen op het gebied van exoplaneten, de stellaire samenstelling van nabije sterrenstelsels en het diepe heelal mogelijk maken.
Nieuwe waarnemingen met ESO’s Very Large Telescope (VLT) in Chili hebben een opvallende eendracht aan het licht gebracht in de grootste structuren van het heelal. Een Europees onderzoeksteam heeft ontdekt dat de rotatie-assen van de centrale superzware zwarte gaten in een steekproef van quasars die miljarden lichtjaren van elkaar verwijderd zijn evenwijdig aan elkaar staan. Het team heeft ook vastgesteld dat de rotatie-assen van deze quasars de neiging hebben om zich te richten naar de grote structuren van het kosmische web waartoe zij behoren.
Het nieuwe MUSE-instrument van ESO’s Very Large Telescope (VLT) heeft onderzoekers een beter beeld gegeven van een spectaculaire kosmische botsing. De waarnemingen tonen voor het eerst de beweging van gas dat uit het sterrenstelsel ESO 137-001 wordt gerukt, terwijl dit stelsel zich met hoge snelheid in een omvangrijke cluster boort. De resultaten zijn de sleutel tot de oplossing van een al lang bestaand mysterie: waarom de stervorming in clusters tot stilstand komt.
Deze nieuwe opname van ALMA, de Atacama Large Millimeter/submillimeter Array, geeft een ongekend gedetailleerd beeld van de planeten-vormende schijf rond een jonge ster. Dit zijn de eerste waarnemingen waarbij ALMA in haar bijna-definitieve configuratie is gebruikt – nooit eerder zijn op submillimetergolflengten zulke scherpe beelden gemaakt.
Door de volledige kracht van de Very Large Telescope Interferometer te benutten, heeft een internationaal team van astronomen zodiakaal licht ontdekt in de buurt van de leefbare zones rond negen nabije sterren. Dit schijnsel bestaat uit sterlicht dat wordt weerkaatst door stof dat is ontstaan bij botsingen tussen planetoïden en door de verdamping van kometen. De aanwezigheid van zulke grote hoeveelheden stof in de naaste omgeving van sommige sterren zou het in beeld brengen van aarde-achtige planeten straks wel eens kunnen bemoeilijken.
Voor het eerst hebben astronomen met behulp van ALMA een lint van gas en stof gedetecteerd tussen een omvangrijke buitenschijf en de binnenste regionen van een dubbelstersysteem. Deze structuur zou verantwoordelijk kunnen zijn voor de instandhouding van een tweede, kleinere schijf van planeetvormend materiaal, die anders allang geleden verdwenen zou zijn.
Het HARPS-instrument van de ESO-sterrenwacht op La Silla in Chili is ingezet voor de grootste telling van kometen rond een andere ster die ooit is ondernomen. Een Frans team van astronomen heeft bijna 500 afzonderlijke kometen onderzocht die om de ster Bèta Pictoris draaien. Daarbij is ontdekt dat de exokometen tot twee verschillende families behoren: oude exokometen die meerdere keren in de buurt van de ster zijn geweest, en jongere exokometen die waarschijnlijk afkomstig zijn van één of meer grotere objecten die recent uiteen zijn gevallen. De nieuwe resultaten verschijnen op 23 oktober 2014 in het tijdschrift Nature.
Astronomen hebben de APEX-telescoop ingezet om een enorme cluster van sterrenstelsels in het vroege heelal te onderzoeken. Daarbij is ontdekt dat veel van de stervorming die daarin plaatsvindt niet alleen schuilgaat achter stof, maar bovendien op onverwachte plaatsen optreedt. Het is voor het eerst dat de stervorming in een object als dit volledig is geïnventariseerd. Clusters zijn de grootste objecten in het heelal die door de zwaartekracht bijeengehouden worden, maar hun vorming wordt niet goed begrepen.
Deze prachtige, met blauwe sterren bezaaide opname van een van de rijkste sterrenhopen die we kennen – Messier 11, ook bekend als NGC 6705 of de Wilde Eendencluster – is gemaakt met de Wide Field Imager van de 2,2-meter MPG/ESO-telescoop van de ESO-sterrenwacht op La Silla in Chili.
Op 19 juni 2014 is de bouw van de European Extremely Large Telescope (E-ELT) in de Chileense Atacama-woestijn begonnen. De eerste stap was het wegblazen van de bergtop van Cerro Armazones om een gelijkmatig oppervlak te creëeren voor de toekomstige telescoop. Hoewel de werkzaamheden al zijn begonnen zal het first light van de telescoop - die een primaire spiegel heeft van 39 meter - op zijn vroegst in 2024 plaatsvinden.
Vanop de Bajkonoer lanceerbasis wordt de Russische GRANAT ruimtetelescoop in de ruimte gebracht voor onderzoek naar gamma- en röntgenstraling in het heelal. Deze 4,4 ton zware satelliet werd uitgerust met zeven wetenschappelijke instrumenten die ontwikkeld werden door Rusland, Frankrijk, Denemarken en Bulgarije. GRANAT bleef tot eind november 1998 operationeel en ontdekte tal van bronnen van röntgen- en gammastraling in het heelal. Foto: Roscosmos
Ben je een amateur astronoom met een sterke pen? De Spacepage redactie is steeds op zoek naar enthousiaste mensen die artikelen of nieuws schrijven voor op de website. Geen verplichtingen, je schrijft wanneer jij daarvoor tijd vind. Lijkt het je iets? laat het ons dan snel weten!
Wordt medewerkerDeze website wordt aan onze bezoekers blijvend gratis aangeboden maar om de hoge kosten om de site online te houden te drukken moeten we wel het nodige budget kunnen verzamelen. Ook jij kunt uw bijdrage leveren door ons te ondersteunen met uw donatie zodat we u blijvend kunnen voorzien van het laatste nieuws en artikelen boordevol informatie.