Lancering van de Russische Kanopus ST satelliet
Foto: Russian Ministry of Defense

Een Russische satelliet, die werd gebouwd om vanuit een baan om de Aarde schepen en wellicht ook onderzeeërs te volgen, is kort na zijn lancering niet losgeraakt van de laatste rakettrap toen deze op 5 december 2015 in de ruimte werd gebracht door een Sojoez draagraket. Als gevolg van deze mislukte lancering zal de satelliet en zijn rakettrap in de loop van deze week nog terug opbranden in de atmosfeer van de Aarde.

De 440 kilogram zware Kanopus ST satelliet werd op 5 december 2015 vanop de Plesetsk lanceerbasis in het noorden van Rusland gelanceerd met behulp van een Sojoez 2-1v draagraket. Dit type Sojoez raket wordt niet uitgerust met de vier boosterraketten en werd in oktober 2013 voor het eerst gelanceerd. Normaal had de satelliet zich enkele minuten na de start van de lancering moeten losmaken van de Volga rakettrap maar omwille van een nog onbekend technisch probleem bleven beide onderdelen aan elkaar vastgehecht. Terwijl de satelliet normaal had moeten worden uitgezet in een zonsynchrone baan om de Aarde op een hoogte van bijna 700 kilometer cirkelt de Kanopus ST satelliet, die na de lancering de naam 'Kosmos 2511' kreeg, vastgehecht aan de Volga rakettrap nu in een totaal verkeerde baan om de Aarde. Volgens Amerikaanse militaire radars en volgstations zou de satelliet en zijn rakettrap nu in een elliptische baan om onze planeet cirkelen waarvan het laagste punt van de baan een hoogte heeft van slechts 104 kilometer. Hierdoor zal de satelliet en zijn rakettrap in de loop van de week, wellicht donderdag, terugkeren in de atmosfeer van de Aarde en vervolgens opbranden. Een tweede vracht die zich aan boord van de Sojoez 2-1v raket bevond heeft zich wel probleemloos kunnen losmaken van de Volga rakettrap. Deze vijftien kilogram zware satelliet zal gebruikt worden voor het kalibreren van Russische militaire radars op Aarde. Russische Kanopus ST satellieten worden uitgerust met een camera en een microgolf radiometer waarmee men de bewegingen van onder andere onderzeeërs wil in de gaten houden.

Nieuw soort Sojoez

De Russische Sojoez draagraket is vandaag de dag de oudste en één van de meest gebruikte raketten uit de ruimtevaart. De eerste generaties van deze raket, de R7, brachten ondermeer de eerste satelliet en de eerste mens in een baan om de Aarde. In 1966 werd uiteindelijk de eerste echte Sojoezraket gelanceerd en ondertussen werd dit werkpaard van de Russische ruimtevaart al meer dan 1 700 maal gebruikt. Vandaag de dag worden moderne versies van de Sojoezraket nog steeds gebruikt voor het lanceren van mensen naar het internationale ruimtestation ISS alsook voor het in de ruimte brengen van verschillende soorten satellieten. Om meer te kunnen concurreren met andere landen en bedrijven die actief zijn in de ruimtevaart ontwikkelde Rusland nu een lichtere versie van de klassieke Sojoezraket die een maximum laadvermogen heeft van 2 800 kilogram. Hierdoor hoopt Rusland met deze nieuwe Sojoezraket nieuwe contracten binnen te halen voor het lanceren van lichte en kleinere satellieten. De grootste en meest opvallende verandering aan de nieuwe Sojoez 2-1v raket, die wordt gebouwd door het Progress State Research and Production Rocket Space Center, is dat deze niet voorzien is van vier boosterraketten. Daarnaast onderging de onderste rakettrap ook een grote modernisering waarbij men nu gebruikt maakt van de NK-33 raketmotor in plaats van de RD-117. Als tweede rakettrap voor de Sojoez-2-1v maakt men gebruik van de derde rakettrap van de Soyuz-2-1b raket. Bovenop de tweede rakettrap bevindt zich een baaninjector die de satelliet in de juiste baan om de Aarde moet brengen. Door het weglaten van de vier boosterraketten heeft de Sojoez-2-1v bij de lancering een totaal gewicht van 158 ton waardoor deze raket officieel onder de lichte lanceermiddelen wordt geklassificeerd. De Sojoez-2-1v kan vrachten tot 2,8 ton tot in een lage baan om de Aarde brengen waardoor Rusland deze nieuwe Sojoezraket ziet als een geduchte tegenhanger van ondermeer de Europese Vega raket. In de toekomst wil Rusland de Sojoez-2-1b raket ook lanceren vanop de nieuwe Vostochny lanceerbasis.

Kris Christiaens

K. Christiaens

Medebeheerder & hoofdredacteur van Spacepage.
Oprichter & beheerder van Belgium in Space.
Ruimtevaart & sterrenkunde redacteur.