Lancering van de Spektr-RG ruimtetelescoop.
Foto: Roscosmos

Na enkele weken uitstel heeft Rusland op zaterdag 13 juli 2019 vanop de Bajkonoer lanceerbasis in Kazachstan de Spektr-RG ruimtetelescoop in de ruimte gebracht. De Spektr-RG missie is een samenwerkingsproject tussen het Russische ruimtevaartagentschap Roscosmos en het Duitse ruimtevaartagentschap DLR. De komende jaren gaat deze ruimtetelescoop het heelal afspeuren naar röntgenstralen zodat astronomen meer kunnen leren over onder andere donkere energie. 

Normaal had deze lancering enkele weken eerder al moeten plaatsvinden maar omwille van een probleem met de batterijen aan boord van de ruimtetelescoop werd deze lancering uitgesteld. Deze 2,7 ton zware ruimtetelescoop werd vanop de Bajkonoer lanceerbasis in Kazachstan in de ruimte gebracht met behulp van een krachtige Russische Proton raket. De 57 meter lange Proton raket zette de ruimtetelescoop 1 uur en 59 minuten na de start van de lancering succesvol uit in de ruimte. Deze Proton raket moest de Spektr-RG satelliet op weg brengen naar het Lagrange punt L2. Dit punt in de ruimte, dat zich op een afstand bevindt van 1,5 miljoen kilometer, wordt vaak gebruikt voor astronomische observaties omdat een object in L2 dezelfde positie behoudt ten opzichte van de Zon en de Aarde, waardoor kalibratie eenvoudiger is. Een ruimte gerichte observatiesatelliet op dit punt heeft altijd de Zon, de Aarde en de Maan achter zich, zodat afscherming van zonlicht en straling eenvoudiger is en observaties de klok rond kunnen doorgaan. Indien alles probleemloos verloopt, moet de Spektr-RG ruimtetelescoop binnen drie maanden aankomen bij het Langrangepunt L2 waarna men kan starten met de wetenschappelijke missie. Dit was de 420ste lancering van een Russische Proton raket sinds deze in 1965 voor het eerst werd gelanceerd. 

Spektr-RG bestaat uit verschillende telescopen die van ultraviolet tot harde röntgenstraling kunnen waarnemen. De studie van röntgenstraling in het heelal lijkt niet speciaal of boeiend maar is voor sterrenkundigen wel van groot belang. Door de studie van röntgenstraling in de ruimte hopen wetenschappers onder andere meer te leren over de zogeheten 'donkere energie' dat er zou voor zorgen dat het heelal blijft groeien. Eén van de belangrijkste instrumenten aan boord van Spektr-RG is de Duitse eROSITA (Extended Roentgen Survey with an Imaging Telescope Array) röntgentelescoop die ontwikkeld werd door het Max Planck Institute for Extraterrestrial Physics (MPE). Dit instrument is 25 maal meer gevoeliger dan een soortgelijk instrument aan boord van de ROSAT satelliet die in 1990 in de ruimte werd gebracht. Met het Duitse eROSITA instrument wil men in vier jaar tijd zoveel mogelijk clusters van sterrenstelsels bestuderen en actieve sterrenstelsels (Active Galactic Nucleus) waarbij in het centrum een zeer klein gebied zeer veel energie vrijheeft. Zo wil men met het eROSITA instrument maar liefst 100 000 clusters van sterrenstelsels en 700 000 sterren detecteren zodat men voor het eerst een volledige, gedetailleerde kaart kan maken van hoogenergetische röntgenstraling in het heelal. Een andere belangrijke röntgentelescoop aan boord van Spektr-RG is de Russische Astronomical Roentgen Telescope – X-ray Concentrator (ART-XC) dat werd ontwikkeld door het Russian Space Research Institute. Met de Spektr-RG röntgentelescoop willen astronomen onder andere zwarte gaten en restanten van supernova-explosies bestuderen en onderzoeken hoe het interplanetair magnetisch veld werkt. 

De Spektr-RG missie is een vervolg op de Spektr-R missie die in juli 2011 van start ging en werd gebruikt voor radio-astronomie. Oorspronkelijk was het Spektr-RG project een samenwerkingsproject tussen Rusland, de Verenigde Staten, Israel, Turkije en de Europese Unie maar dit project werd in 2002 stopgezet. Aangezien verschillende van de wetenschappelijke instrumenten voor de Spektr-RG toen al in volle ontwikkeling waren, werd deze missie in 2005 nieuw leven ingeblazen doordat Duitsland mee in het project stapte. Duitsland heeft de afgelopen decennia heel wat ervaring opgebouwd op vlak van röntgensterrenkunde aangezien Duitsland tussen 1990 en 1999 zijn eigen röntgentelescoop (ROSAT) had. 

Kris Christiaens

K. Christiaens

Medebeheerder & hoofdredacteur van Spacepage.
Oprichter & beheerder van Belgium in Space.
Ruimtevaart & sterrenkunde redacteur.

Dit gebeurde vandaag in 2004

Het gebeurde toen

De Nederlandse ruimtevaarder André Kuipers gaat aan boord van de Sojoez TMA-4 ruimtecapsule voor een eerste keer de ruimte in. Tijdens zijn eerste ruimtemissie verblijft hij enkele dagen aan boord van het internationale ruimtestation ISS in het kader van de DELTA missie. De naam 'DELTA' is een acroniem voor Dutch expedition for life science, technology and atmospheric research maar verwijst ook naar de rivierdelta van Nederland. Gedurende het verblijf van André Kuipers aan boord van het ISS voert hij wetenschappelijke experimenten uit op vlak van biologie, geneeskunde, technologische ontwikkeling, natuurkunde en aardobservatie. Foto: ESA

Ontdek meer gebeurtenissen

Redacteurs gezocht

Ben je een amateur astronoom met een sterke pen? De Spacepage redactie is steeds op zoek naar enthousiaste mensen die artikelen of nieuws schrijven voor op de website. Geen verplichtingen, je schrijft wanneer jij daarvoor tijd vind. Lijkt het je iets? laat het ons dan snel weten!

Wordt medewerker

Steun Spacepage

Deze website wordt aan onze bezoekers blijvend gratis aangeboden maar om de hoge kosten om de site online te houden te drukken moeten we wel het nodige budget kunnen verzamelen. Ook jij kunt uw bijdrage leveren door ons te ondersteunen met uw donatie zodat we u blijvend kunnen voorzien van het laatste nieuws en artikelen boordevol informatie.

44%

Sociale netwerken