NGC 1277 gezien door de Hubble Space Telescope
Foto: NASA / ESA

Een internationaal team van astronomen, waaronder enkele Nederlanders, heeft ontdekt dat zich in de kern van het kleine sterrenstelsel NGC 1277 een uitzonderlijk zwaar zwart gat bevindt. Het zwarte gat neemt maar liefst veertien procent van de totale massa van het sterrenstelsel voor zijn rekening terwijl het massa-aandeel van zwarte gaten in de meeste sterrenstelsels vaak nog niet 0,1 procent bedraagt.

Het sterrenstelsel NGC 1277, dat zich in de Perseus cluster van sterrenstelsels bevindt, is een compact lensvormig stelsel dat iets lichter en aanzienlijk kleiner is dan ons Melkwegstelsel. Toch bedraagt de totale massa van het zwarte gat in de kern van NGC 1277 zeventien miljard zonmassa's. De straal van het zwarte gat in NGC 1277 die de grens voorstelt waarbinnen lichtdeeltjes niet meer kunnen ontsnappen, is zo groot als elf keer de straal van de baan van Neptunus om de Zon. Het zwarte gat dat zich in de kern van het Melkwegstelsel bevindt, is vierduizend keer zo licht. Het kolossale zwarte gat in NGC 1277 werd ontdekt met behulp van de 9,2 meter Hobby-Eberly Telescope van het McDonald Observatorium in Texas tijdens een systematisch onderzoek van 600 sterrenstelsels die zich relatief dicht bij ons bevinden. Hierbij ontdekten de astronomen zes compacte sterrenstelsels waarvan NGC 1277 het meeste opviel doordat de sterren in dit stelsel opvallend grote snelheidsverschillen vertonen. Deze grote snelheidsverschillen wijzen op de aanwezigheid van een zwart gat in het centrum van het stelsel. Ook van de vijf andere ontdekte compacte sterrenstelsels gaat men er van uit dat deze in hun centrale kern een superzwaar zwart gat van ongeveer tien miljard zonmassa's hebben. De ontdekking van het zware zwarte gat in NGC 1277 kan sterrenkundigen nieuwe inzichten geven over hoe sterrenstelsels zich evolueren en over hun centrale zwarte gaten. Hoe er in NGC 1277 zo een gigantisch zwart gat is kunnen ontstaan, is voor de astronomen nog onduidelijk.

Kris Christiaens

K. Christiaens

Medebeheerder & hoofdredacteur van Spacepage.
Oprichter & beheerder van Belgium in Space.
Ruimtevaart & sterrenkunde redacteur.