Artistieke impressie van de 'hete Saturnus' TOI 197.01.
Foto: Gabriel Perez Diaz, Instituto de Astrofísica de Canarias.

Amerikaanse astronomen hebben met behulp van de TESS (Transiting Exoplanet Survey Satellite) ruimtetelescoop een exoplaneet ontdekt die omschreven wordt als een 'hete Saturnus'. Deze verre wereld, die zich op een afstand van ruim 300 lichtjaar van de Aarde bevindt, heeft de omvang van de planeet Saturnus en draait om de veertien dagen om zijn ster waardoor deze extreem heet is. TESS is een ruimtetelescoop die in april 2018 werd gelanceerd en ontworpen werd om exoplaneten te ontdekken met behulp van de transitiemethode.

De exoplaneet TOI 197.01 is maar liefst negen keer groter dan de Aarde en ongeveer zestig keer zo zwaar. Doordat deze planeet in slechts veertien dagen om zijn moederster, HIP116158, cirkelt, is deze extreem heet. De moederster zelf is ongeveer vijf miljard jaar oud en is ietsje zwaarder en groter dan onze eigen ster, de zon. TOI197.01 is imiddels al de vierde exoplaneet die werd ontdekt met de TESS satelliet. Doordat dit nog maar de eerste resultaten zijn van de TESS satelliet zijn wetenschappers tot op heden al enorm te spreken over deze missie. De Transiting Exoplanet Survey Satellite (TESS), die op 18 april 2018 in de ruimte werd gebracht, maakt deel uit van NASA's Explorers programma en het project staat onder leiding van Massachusetts Institute of Technology dat kon rekenen op financiële steun van het internetbedrijf Google. De 350 kilogram zware ruimtetelescoop zelf werd gebouwd door het Amerikaanse ruimtevaartbedrijf Orbital Sciences op een LEOStar-2 platform. Om zoveel mogelijk sterren te kunnen bestuderen, werd TESS voorzien van vier camera's waarmee de betrokken wetenschappers van deze missie ongeveer 90% van de sterrenhemel te kunnen verkennen. Elke camera heeft een 16,8 megapixel CCD sensor die werd ontwikkeld door het MIT Lincoln Laboratory en een gezichtsveld heeft van 24° x 24°.

Elke 13,7 dagen bevindt TESS zich op zijn dichtste punt bij de Aarde (108 000 kilometer) en stuurt de satelliet alle data zoals de waarneemgegevens gedurende drie uur lang naar de vluchtleiding. Hierna beweegt TESS zich opnieuw door de van Allen-gordels naar zijn hoogste punt in zijn elliptische baan om onze planeet. Het doel van de Transiting Exoplanet Survey Satellite (TESS) is om op zoek te gaan naar planeten die zich rondom andere sterren bevinden. Hierbij zal men zich vooral focussen op sterren die veel gelijkenissen vertonen met onze ster, de Zon. Om de aanwezigheid van planeten rondom dergelijke sterren te kunnen achterhalen, zal TESS de helderheid van deze sterren bestuderen. Indien de ruimtetelescoop een tijdelijke afname in de helderheid van deze sterren kan detecteren en deze afname met enige regelmaat optreedt, kan dit een teken zijn dat er iets rondom deze ster cirkelt (gezien vanaf de Aarde). Met de TESS ruimtetelescoop willen astronomen de volgende jaren dan ook tussen de 200 000 en 500 000 nabije sterren bestuderen. Hierdoor hoopt NASA ongeveer 3 000 kandidaat exoplaneten te ontdekken waarvan ongeveer een 500-tal planeten ongeveer even groot of iets groter als de Aarde kunnen zijn. Na de ontdekking van de mogelijke exoplaneten door de TESS ruimtetelescoop stopt het wetenschappelijke onderzoek nog niet. Zo zullen de ontdekkingen van TESS in de toekomst verder onderzocht worden door andere telescopen op Aarde en in de ruimte om op deze manier meer te leren over de atmosfeer en samenstelling van deze verre werelden. Een soortgelijke manier voor het opsporen van exoplaneten werd in het verleden ook al toegepast bij de Kepler ruimtetelescoop. Hierdoor wordt de TESS satelliet ook vaak de opvolger genoemd van de succesvolle Kepler ruimtetelescoop.

Bron: Data flows from NASA’s TESS Mission, leads to discovery of Saturn-sized planet

Kris Christiaens

K. Christiaens

Medebeheerder & hoofdredacteur van Spacepage.
Oprichter & beheerder van Belgium in Space.
Ruimtevaart & sterrenkunde redacteur.