Telescopio Nazionale Galileo
Foto: HARPS-North

Na jaren van speculatie zijn astronomen op het Roque de los Muchachos observatorium (ORM) (Canarische eiland La Palma: 28°.4 latitude hoogte 2400m) met de voorbereidingen begonnen om de HARPS-North te installeren op de 3,58 m Galilei-telescoop. Vooreerst werd de 4,20 m William Herschel telescoop geselecteerd voor dit apparaat maar uiteindelijk koos het HARPS-team van de Universiteit van Genève voor de Telescopio Nazionale Galileo (TNG).

In 1988 begon het observatorium van Padua met een haalbaarheidsstudie en in 1993 kozen het Italiaanse Nationale Instituut voor Astrofysica (INAF) en het Consorzio Nazionale per l’Astronomia e l’Astrofisisca (CNAA) de Europese noordelijke sterrenwacht ORM op La Palma als locatie voor hun 3,60 m telescoop. Deze Telescopio Nazionale Galileo (TNG), inclusief het compacte roterende gebouw werden een bijna exacte cloon van de NTT. De vorm van het 24 m hoge rechthoekige TNG gebouw werd bepaald door windtunneltests en bestaat uit twee verdiepingen waarin de 110 ton zware telescoop op een afzonderlijke 9,6 m hoge fundering staat.

Het 250 ton zware gebouw kreeg thermische beplating en laat waarnemingen toe bij windsnelheden tot 70 km/u. Nadat de telescoop en montering in de Ansaldo fabriek nabij Milaan werden uitgetest, werd het geheel in 1995 naar La Palma getransporteerd. In 1996 kwamen de drie Schott ZeroDur spiegels (M1: 3,58 m M2: 0,87 m en de platte tertiaire M3) aan in de WHT werkplaats van de Isaac Newton Group om te worden voorzien van een dun laagje aluminium. De TNG beschikt over actieve optiek om de vorm van de concave hoofdspiegel optimaal te houden en hiervoor wordt deze ondersteund door 75 axiale en 24 laterale actuatoren. De positie van de secondaire spiegel wordt bepaald door 6 actuatoren in het ophangingsysteem. De aansturing van de alt-azimutale montering werd gebouwd door Sierracin-Magnedyne – VSA en Heidenhain – Duitsland.

De gehele TNG en de octagonale airconditioned bovenbouw van de sterrenwacht roteren op een hoge precisie hydrostatische lager van 9,20 m diameter ontworpen door het Japanse THK. De Galileo reflector heeft een bruikbaar gezichtsveld van 30 boogminuten en zag “First light” op 6 juni 1998, waarbij Epsilon Lyrae-1 in het sterrenbeeld Lier werd waargenomen.

Het concept van een gemodificeerde Ritchey-Chrétien reflector heeft vele voordelen. De centrale opening in de hyperbolische hoofdspiegel meet 1,165 m en bevat de tertiaire spiegel. Deze ellipsvormige M3 is een platte spiegel (0,84 m bij 0,60 m) die 180 graden kan worden gedraaid om het licht naar één van beide nasmyth foci te brengen. Deze nasmyth foci bevinden zich in een aparte ruimte en hebben het voordeel dat zware instrumenten en hun cryogenische koelapparatuur permanent aan de telescoop kunnen blijven zitten. Astronomen kunnen dus onmiddellijk overschakelen naar de andere nasmyth focus zonder instrumenten te moeten vervangen. Nasmyth A bevat drie instrumenten; Optical Imager Galileo (OIG), NICS infrarood camera/spectrometer en de AdOpt@TNG tip-tilt module voor het uittesten van adaptieve optiek. Nasmyth B bevat twee instrumenten; lage resolutie spectrograaf DOLORES en de hoge resolutie spectrograaf SARG. Een spectrograaf splitst het licht op in spectraallijnen, waardoor informatie wordt bekomen over de chemische samenstelling van sterren.

Telescopio Nazionale GalileoDe auteur bij de Telescopio Nazionale Galileo - Foto: Philip Corneille

De telescoop wordt voor 75% van de tijd gebruikt door Italiaanse astronomen en 20% tijd is gereserveerd voor de Spaanse astronomen en 5% voor internationale teams. In het nieuwe millennium begon een internationaal team van astronomen aan de verwezenlijking van een tweede generatie instrumenten voor de TNG. In 2009, tijdens het internationale jaar van de sterrenkunde, werd door het Europese telescoopstrategiecomité een fusie voorgesteld van de voornaamste telescopen in een Common Northern Observatory. Dit kaderde in de OPTICON en ASTRONET roadmap om het gebruik van Europese telescopen op een kost-effectieve te optimaliseren en de wetenschappelijke activiteiten te coördineren.

In oktober 2011 kondigde het HARPS-team van de Universiteit van Genève aan dat HARPS-North op de nasmyth B focus van de TNG zal worden geplaatst. Momenteel is er slechts één HARPS (High Accuracy Radial velocity Planet Searcher) operationeel op de 3,6 m ESO reflector van La Silla in het zuidelijke halfrond. Deze diffractie spectrograaf is het meest gesofistikeerde apparaat dat aan de hand van wijzigingen in de radiale snelheid van een ster kan detecteren of deze schommelingen te wijten zijn aan de zwaartekracht van één of meerdere exo-planeten. Eindelijk kunnen de ontdekkingen van exo-planeten door de Kepler ruimtetelescoop geverifieerd worden door een hoge resolutie spectrograaf. De 3,58 m TNG zal dus het noordelijke halfrond bestrijken en “First light” voor HARPS-North is voorzien voor april 2012.