Foto: ESO

Astronomen hebben voor het eerst een compleet 3D-beeld geconstrueerd van de beroemde Pillars of Creation ('Pilaren van creatie') in de Adelaarsnevel, Messier 16. Ze deden dat met het MUSE instrument op ESO’s Very Large Telescope (VLT). De nieuwe beelden laten zien hoe de verschillende pilaren van stof zich ten opzichte van elkaar bevinden. De beelden onthullen veel nieuwe details inclusief een nog niet eerder waargenomen jet die uit een jonge ster komt.

De stoffige Pilaren van creatie zijn gevormd door intense straling en sterrenwinden van de heldere sterren uit het cluster. De pilaren zullen over ongeveer drie miljoen jaar verdwenen zijn. De originele foto van de Pillars of Creation werd twee decennia geleden genomen door de Hubble Space Telescope en was in één klap beroemd. De wolken strekken zich uitstrekken over een gebied van enkele lichtjaren [1] en worden met bewonderd door wetenschappers en publiek.

De structuur en het nabij gelegen sterrencluster NGC 6611 zijn deel van een stervormingsgebied genaamd de Adelaarsnevel, ook bekend als Messier 16 of M16. De nevel en de bijgelegen objecten bevinden zich ongeveer 7000 lichtjaar van ons vandaan in het sterrenbeeld Serpens (slang). De kolommen van de Pillars of Creation ontstonden in gigantische wolken van gas en stof. Die wolken zijn de geboorteplaatsen van nieuwe sterren. De kolommen ontstaan doordat nieuwe O- en B-sterren intense uv-straling uitzenden. Daardoor blazen ze licht materiaal ver de ruimte in. De zwaardere gas- en stofdeeltjes die overblijven vormen een soort schild van stoffige 'staarten' en 'slurven'. ESO's MUSE instrument op de Very Large Telescope heeft nu de verdamping van de Pillars of Creation in kaart gebracht. Ook is de ruimtelijke oriëntatie opgehelderd. Zo laat MUSE zien dat de linker pilaar naar de Aarde is toegericht. De middelste pilaren en de rechter pilaar wijzen van ons weg.

Astronomen begrijpen nu beter hoe jonge O- en B-sterren de stervorming beïnvloeden. Eerder onderzoek liet al zien dat er veel protosterren worden gevormd in de wolkenkolommen. Het zijn, in die zin, dus echte 'pilaren van creatie'. Ook de recente observaties laten zien dat er nieuwe sterren gevormd worden. Maar het is wel een race tegen de klok. De straling van de O- en B-sterren zal namelijk op den duur alle stof in de pilaren wegblazen. De astronomen hebben nu gemeten hoe snel de pilaren verdampen. Elk miljoen jaar verliezen de pilaren ongeveer 70x de massa van onze zon aan stof. Er bevindt zich voor ongeveer 200 zonsmassa's aan stof in de pilaren. De verwachting is dus dat over 3 miljoen jaar er geen pilaren meer over zijn. Dat is in astronomische termen 'een vloek en een zucht'. Je zou de verdwijnende kosmische kolommen dus in plaats van Pilaren van creatie net zo goed Pilaren van vernietiging kunnen noemen.

Pilars of CreationDeze visualisatie van de driedimensionale structuur van de Pillars of Creation in het stervormingsgebeid Messier 16
(ook wel de Arendsnevel genoemd) is gebaseerd op nieuwe waarnemingen met het MUSE instrument
op ESO’s Very Large Telescope in Chili - Foto: ESO

Noten

[1] De linker pilaar is van top tot teen ongeveer vier lichtjaar lang. Het is de langste pilaar. Hij is ongeveer twee keer zo lang als de rechter pilaar.

Meer informatie

Het onderzoek wordt gepresenteerd in het artikel "The Pillars of Creation revisited with MUSE: gas kinematics and high-mass stellar feedback traced by optical spectroscopy" by A.F. McLeod et al. Het verschijnt in het tijdschrift Monthly Notices of the Royal Astronomical Society op 30 April 2015.

Het onderzoeksteam bestaat uit A.F. Mc Leod (ESO, Garching, Germany), J.E. Dale (Universitäts-Sternwarte München, München, Germany; Excellence Cluster Universe, Garching bei München, Germany), A. Ginsburg (ESO), B. Ercolano (Universitats-Sternwarte München,; Excellence Cluster Universe), M. Gritschneder (Universitats-Sternwarte München), S. Ramsay (ESO) and L. Testi (ESO; INAF/Osservatorio Astrofisico di Arcetri, Firenze, Italy).

ESO is de belangrijkste intergouvernementele astronomische organisatie in Europa en de meest productieve sterrenwacht ter wereld. Zij wordt ondersteund door zestien lidstaten: België, Brazilië, Denemarken, Duitsland, Finland, Frankrijk, Italië, Nederland, Oostenrijk, Polen, Portugal, Spanje, Tsjechië, het Verenigd Koninkrijk, Zweden en Zwitserland, en door gastland Chili. ESO voert een ambitieus programma uit, gericht op het ontwerpen, bouwen en beheren van grote sterrenwachten die astronomen in staat stellen om belangrijke wetenschappelijke ontdekkingen te doen. Ook speelt ESO een leidende rol bij het bevorderen en organiseren van samenwerking op astronomisch gebied. ESO beheert drie waarnemingslocaties van wereldklasse in Chili: La Silla, Paranal en Chajnantor. Op Paranal staan ESO’s Very Large Telescope (VLT), de meest geavanceerde optische sterrenwacht ter wereld, en twee surveytelescopen: VISTA werkt in het infrarood en is de grootste surveytelescoop ter wereld en de VLT Survey Telescope is de grootste telescoop die specifiek is ontworpen om de hemel in zichtbaar licht in kaart te brengen. ESO is ook de Europese partner van de revolutionaire telescoop ALMA, het grootste astronomische project van dit moment. En op Cerro Armazones, dicht bij Paranal, bouwt ESO de 39-meter Europese Extremely Large optical/near-infrared Telescope (E-ELT), die ‘het grootste oog op de hemel’ ter wereld zal worden.

Dit gebeurde vandaag in 1974

Het gebeurde toen

De Amerikaanse ruimtesonde Mariner 10 vliegt op een afstand van 703 kilometer langs het oppervlak van de kleine planeet Mercurius. Tot 3 april 1974 werden foto's genomen van de planeet Mercurius door Mariner 10 en het ruimtetuig merkte een zwak magnetisch veld op bij de planeet. De instrumenten aan boord van Mariner 10 merkten ook zeer grote termepartuursverschillen in dag en nacht op bij deze planeet: tussen -183 en 187° C. In totaal nam de sonde tijdens deze eerste passage 2300 foto's.Dit onbemande ruimtetuig werd op 3 november 1973 in de ruimte gebracht en werd het eerste ruimtevaartuig dat twee planeten bezocht tijdens één ruimtemissie. Foto: NASA

Ontdek meer gebeurtenissen

Steun Spacepage

Deze website wordt aan onze bezoekers blijvend gratis aangeboden maar om de hoge kosten om de site online te houden te drukken moeten we wel het nodige budget kunnen verzamelen. Ook jij kunt uw bijdrage leveren door ons te ondersteunen met uw donatie zodat we u blijvend kunnen voorzien van het laatste nieuws en artikelen boordevol informatie.

23%

Sociale netwerken