Foto met lange belichtingstijd van de sterren rondom de zuidelijke hemelpool.
Foto: ESO/Iztok Bončina

Stel, u bevindt zich op het zuidelijk halfrond op een redelijke afstand van de evenaar en u wilt zich op de sterren oriënteren. Het eerste wat u dan moet doen, is de zuidelijke hemelpool bepalen, maar dat is niet zo evident aangezien er op het zuidelijk halfrond geen noordelijke hemelpool met Poolster zichtbaar is. In dit artikel zal u leren hoe u de zuidelijke hemelpool moet bepalen.

In het noordelijk halfrond gebruikt men het sterrenbeeld Grote Beer, waar men de buitenste sterren van de Steelpan 5 keer verlengt om vervolgens bij de Poolster uit te komen. De Poolster toont aan waar de noordelijke hemelpool en het noorden is. Alle sterren draaien rond de hemelpool, aangezien de beweging van de sterrenhemel veroorzaakt wordt door de aardrotatie en de noordelijke hemelpool op het verlengde van de aardas staat. Wanneer men de aardas in zuidelijke richting verlengt, komt men uit in de zuidelijke hemelpool, waar alle sterren in het zuidelijk halfrond om heen draaien. Omheen dit punt draaien alle sterren maar het wordt niet gemarkeerd door een (relatief) heldere ster. Aan de zuidelijke hemel fonkelt een helder, markant sterrenbeeld in de vorm van een kruis. Dit sterrenbeeld wordt het Zuiderkruis genoemd en wanneer men de lange as van het kruis verlengt, bekomt men een lijn die de zuidelijke hemelpool ongeveer snijdt. Om de exacte positie te bepalen van de hemelpool, neemt men de middelloodlijn (rechte loodrecht op een lijnstuk dat het lijnstuk in twee even grote delen verdeelt) op het lijnstuk gevormd door Alfa en Bèta Centauri. Het snijpunt van deze lijn en de lijn gevormd door het verlengde van de lange as van het Zuiderkruis zou moeten aangeven waar de zuidelijke hemelpool is. Interessant om te weten is dat de zuidelijke hemelpool min of meer een gelijkzijdige driehoek vormt met de heldere sterren Canopus in het sterrenbeeld Carina (Kiel) en Achernar in het sterrenbeeld Eridanus.

hemelpool

Joeri De Ro

Joeri De Ro

Medewerker van Spacepage en Poollicht.be.Redacteur sterrenkunde, hemelverschijnselen en ruimteweer