De Muses-A kunstmaan
Foto: JAXA

'Hiten' betekent in het Japans zoveel als 'vliegende engel' en is de naam van de eerste Japanse Maanverkenner. De Hiten kunstmaan, ook gekend onder de naam 'Muses-A', werd op 24 januari 1990 gelanceerd en kreeg in de ruimte de naam 'Hiten'. Ondanks het verlies van een kleinere sonde, die mee gelanceerd werd, slaagde Japan er toch in als eerste Aziatisch land een kunstmaan tot in een baan om de Maan te brengen. Hierdoor verlegde Japan zijn technologisch kunnen.

Dit was de eerste maal dat een ruimtesonde in een baan om de Maan gebracht werd zonder het verbruik van veel brandstof. Ondanks het feit dat Muses-A toch onze trouwe buur bereikte, bleek deze missie geen groot wetenschappelijk belang te hebben aangezien het ruimtetuig niet was uitgerust met specifieke instrumenten.

Doel van de missie

Japan wou met deze missie vooral technologische know-how opdoen. Zo wou men door dit project meer leren over baanmanoeuvres van ruimtesondes bij een ander hemellichaam, het uitzetten van een kleinere sonde in de ruimte en de ontwikkeling van een computer die het ruimtetuig moest sturen en controleren.

De Muses-A ruimtesonde

Het Japanse Institute of Space and Astronautical Science bouwde deze kunstmaan die was uitgerust met slechts één wetenschappelijk instrument. Zo beschikte Hiten over de Munich Dust Counter (MDC) die informatie moest verzamelen over stof tussen de Aarde en de Maan. Muses-A werd oorspronkelijk ontwikkeld als communicatiesatelliet voor het verzenden en ontvangen van gegevens voor een andere maanverkenner. De kunstmaan had een gewicht van 197 kilogram en had een diameter van 1,4 meter. Aan de buitenzijde van de cilindervormige ruimtesonde werden zonnecellen gemonteerd die 110 Watt energie konden leveren. Om baanwijzigingen te kunnen uitvoeren, werd Muses-A uitgerust met acht 23 Newton en vier 3 Newton raketmotoren.

Muses-A Hagoromo
De Muses-A ruimtesonde(links) en de Hagoromo Maanverkenner (rechts) - Foto's: ISAS

De Hagaromo orbiter

Muses-A zou in de ruimte gebracht worden samen met een kleinere sonde. Dit tuigje kreeg de naam 'Hagoromo' en woog 12 kilogram. Hagoromo beschikte over 1 000 zonnecellen die samen 10 Watt energie konden opwekken en werd uitgerust met één raketmotor die functioneerde op vaste brandstof. Aan boord van deze kleine sonde bevonden zich geen specifieke wetenschappelijke instrumenten. Dit kleine tuigje had de vorm van een 26 hoekig veelvlak dat maximaal 36 centimeter lang was.

Lancering en missie

Muses-A werd op 24 januari 1990 in de ruimte gebracht door middel van een Japanse Mu-S3-II raket vanop het Kagoshima lanceercomplex. Nadat het ruimtetuig in een hoge elliptische baan om de Aarde terechtkwam, en het hierdoor een scheervlucht maakte langs de Maan, ontkoppelde het de Hagaromo ruimtesonde. Jammer genoeg bleek het communicatiesysteem aan boord van Hagoromo niet te werken waardoor men niet wist of dit tuigje in zijn gewenste baan om de Maan was terechtgekomen. Japan wou deze missie niet als verloren aanzien en wou Muses-A zelf tot in een vaste baan om de Maan brengen. Helaas beschikte de ruimtesonde maar over 10% brandstof van wat eigenlijk nodig was voor een dergelijk manoeuvre. Uiteindelijk berekende Japanse vluchtleiders voor Muses-A een nieuwe route naar de Maan op basis van gegevens van de wiskundige Edward Belruno. Dankzij de Weak Stability Boundary Theory zou het ruimtetuig nu zonder veel brandstof na enkele maanden toch aankomen bij onze trouwe buur en opgevangen worden door zijn aantrekkingskracht. Op 24 april 1991 verliet Muses-A zijn baan om de Aarde waarna het op 2 oktober 1991 aankwam bij de Maan. Uiteindelijk bereikte Muses-A op 15 februari 1993 zijn laagste punt in zijn baan op een hoogte van 422 kilometer boven het Maanoppervlak. Enkele weken nadat Muses-A zich in een vaste baan om de Maan bevond, begon zijn hoogte te dalen door de aantrekkingskracht waardoor men de overgebleven brandstof aan boord van de ruimtesonde gebruikte voor een gecontroleerde crash op het Maanoppervlak op 10 april 1993. Muses-A stortte neer tussen de kraters Stevinus en Furnerius.

Kris Christiaens

K. Christiaens

Medebeheerder & hoofdredacteur van Spacepage.
Oprichter & beheerder van Belgium in Space.
Ruimtevaart & sterrenkunde redacteur.