Het ruimteveer Atlantis op de rug van een Shuttle Carrier Aircraft
Foto: NASA

Het Amerikaanse ruimtevaartagentschap NASA beschikte tijdens het Space Shuttle programma over twee zogenaamde Shuttle Carrier Aircrafts (SCA) die als taak hadden de Amerikaanse ruimteveren terug te brengen naar het Kennedy Space Center indien deze elders waren geland dan voorzien. Beide Shuttle Carrier Aircrafts waren twee aangepaste Boeing 747-100 Jumbo Jets die het ruimteveer op hun rug konden dragen om deze eender waar naartoe te brengen. Na het Space Shuttle ruimteprogramma werden de twee aangepaste vliegtuigen buiten dienst genomen. 

Wanneer er tijdens de eerste minuten van een lancering van een Space Shuttle iets mis zou gaan, kon het ruimteveer zich losmaken van de stuwraketten om vervolgens te proberen landen op één van de Space Shuttle Emengency Landing Sites die zich in Afrika, Europa, Australië en de Verenigde Staten bevonden. Om een ruimteveer vervolgens terug naar het Kennedy Space Center te kunnen brengen, had NASA dus een aangepast transportmiddel nodig. Zo kwam men op het idee om een ruimteveer op de rug te bevestigen van een groot vliegtuig zodat dit op deze manier makkelijk kon getransporteerd worden. Dit transportmiddel kreeg de naam 'Shuttle Carrier Aircraft' (SCA) en zou een heel belangrijke rol spelen in het Space Shuttle ruimteprogramma. De eerste SCA werd oorspronkelijk gebouwd in opdracht van American Airlines en voerde eind de jaren '70 onder andere testen uit samen met ruimteveer Enterprise dat zich toen op de rug van het vliegtuig bevond en waarmee de NASA landingstesten uitvoerde. NASA had oorspronkelijk gedacht aan het grote militaire C-5 Galaxy transportvliegtuig om de ruimteveren te transporteren maar uiteindelijk werd toch gekozen voor een Boeing 747 omdat de vleugels van dit vliegtuig zich lager bij de grond bevinden. Wanneer een SCA een ruimteveer moest overbrengen van de militaire Edwards luchtmachtbasis in Californië naar het Kennedy Space Center in Florida, zou deze verschillende malen een tussenlanding moeten maken wegens een te groot brandstofverbruik. De maximale vlieghoogte van een SCA bedroeg 7,6 kilometer en de maximale snelheid 0,7 mach terwijl een gewone Boeing 747 een maximale hoogte en snelheid kan halen van 11 kilometer en 0,9 mach. In totaal waren steeds ongeveer 170 mensen betrokken bij het transport van een ruimteveer via een SCA waarvan de voorbereidingen ongeveer een week duurden. Eén transcontinentale vlucht had dan ook een prijskaartje van ongeveer 1,7 miljoen dollar. Elk ruimteveer werd op de rug van de Shuttle Carrier Aircraft gemonteerd aan drie bevestigingspunten door een Mate-Demate Device (MDD) dat bestond uit tal van kranen en hangbruggen die het ruimteveer kon optillen. Binnenin elke SCA werd alles verwijderd om op deze manier gewicht te besparen.

Het ruimteveer Enterprise op de rug van een SCA die een tussenstop maakt op de
Canadese luchtmachtbasis Goose Bay in 1983 - Foto: NASA.
 

In 1983 kreeg het eerste Shuttle Carrier Aircraft (SCA) een witte kleur van NASA en begon dit vliegtuig, met het ruimteveer Enterprise op zijn rug, aan een rondvlucht in Europa. Zo was deze eerste CSA met het ruimteveer Enterprise onder andere te zien op de Paris Air Show en in Keulen. In 1988 kocht de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA een tweede Boeing 747-100 van Japan Airlines die net als de eerste volledig werd aangepast om een ruimteveer te kunnen transporteren. Deze tweede SCA maakte zijn eerste vlucht in 1991 toen het ruimteveer Endeavour van zijn fabrikant in Californië naar het Kennedy Space Center moest gebracht worden. Normaal bevond zich één SCA altijd op het NASA Dryden Flight Research Center dat gelegen is op de Edwards militaire luchtmachtbasis in Californië. De tweede SCA bevond zich vooral op het Pinal Park vliegveld dat vooral dienst deed als rustplaats voor vele vliegtuigen en gelegen is in Arizona. Beide vliegtuigen vielen tijdens hun operationele bestaan onder de operationele controle van NASA's Johnson Space Center in Texas en hadden als callsign "NASA 905" en "NASA 911".

Het ruimteveer Atlantis werd in juni 2007 overgebracht van de Edwards luchtmachtbasis
naar het Kennedy Space Center - Foto: NASA.
 

Toen het Amerikaanse Space Shuttle programma werd stopgezet vloog één van de twee aangepaste Boeing 747's van NASA op 8 februari 2012 een laatste maal naar de Dryden Flight Research Facility in Californië. Daar werden de onderdelen van dit vliegtuig gebruikt als reserve voor NASA's Stratospheric Observatory for Infrared Astronomy (SOFIA) vliegtuig. De tweede SCA van NASA werd gebruikt voor het transporteren van de ruimteveren naar diverse Amerikaanse musea voor hun laatste rustplaats en zou vervolgens ook gebruikt worden voor zijn onderdelen voor NASA's SOFIA vliegend observatorium. In 2013 werd uiteindelijk beslist dat de tweede SCA (N905A) zou tentoon gesteld worden op het Space Center Houston in Texas waar het vandaag de dag samen met het ruimteveer Independence te bewonderen is op het Independence Plaza. Alles samen voerden de twee Shutte Carrier Aircraft (SCA) van NASA vele tientallen transportvluchten uit waardoor deze omgebouwde Boeing 747's een zeer belangrijke rol speelden in één van NASA's meest succesvolle ruimtevaartprojecten. 

Kris Christiaens

K. Christiaens

Medebeheerder & hoofdredacteur van Spacepage.
Oprichter & beheerder van Belgium in Space.
Ruimtevaart & sterrenkunde redacteur.

Dit gebeurde vandaag in 2008

Het gebeurde toen

In de stad Colombo, Sri Lanka, overlijdt Sir Arthur Charles Clarke. Hij schreef het boek 2001: A Space Odyssey en bedacht in 1945 het principe van de geostationaire communicatiesatelliet. Deze bijzondere baan om onze planeet is ook bekend als de 'Clarke Orbit'. Zijn bekendste boek, 2001: A Space Odyssey, werd in 1968 verfilmd en wordt beschouwd als een mijlpaal in de filmgeschiedenis. Clarke deed op de Amerikaanse televisie samen met Walter Cronkite ook verslag van de Apollo-maanexpedities en werd in 2000 door de Britse koningin geridderd voor zijn verdiensten.

Ontdek meer gebeurtenissen

Redacteurs gezocht

Ben je een amateur astronoom met een sterke pen? De Spacepage redactie is steeds op zoek naar enthousiaste mensen die artikelen of nieuws schrijven voor op de website. Geen verplichtingen, je schrijft wanneer jij daarvoor tijd vind. Lijkt het je iets? laat het ons dan snel weten!

Wordt medewerker

Steun Spacepage

Deze website wordt aan onze bezoekers blijvend gratis aangeboden maar om de hoge kosten om de site online te houden te drukken moeten we wel het nodige budget kunnen verzamelen. Ook jij kunt uw bijdrage leveren door ons te ondersteunen met uw donatie zodat we u blijvend kunnen voorzien van het laatste nieuws en artikelen boordevol informatie.

23%

Sociale netwerken