Het onregelmatige sterrenstelsel NGC 55
Foto: Robert Gendler

Ongeveer één tiende van alle sterrenstelsels heeft een onregelmatige structuur. Dit wil dus zeggen dat ze geen spiraal- of ellipsvorm hebben. Binnen deze onregelmatige sterrenstelsels bestaan ook verschillende subcategorieën. Eén van de bekendste en grootste categorie is zijn de 'magellaanse onregelmatige sterrenstelsels'. Naast deze grote subgroep bestaan er ook nog 'blauwe compacte sterrenstelsels' en verschillende andere sterrenstelsels die zodanig onregelmatig zijn van structuur dat ze geen eigen categorie hebben.

De magellaanse onregelmatige en blauwe compacte sterrenstelsels bevatten meer gas en daardoor ook meer jonge sterren dan bij spiraal of elliptische sterrenstelsels. Zowel magellaanse als blauwe compacte stelsels hebben een opgezwollen kern die weliswaar veel kleiner is dan bij spiraalstelsels met daarrond een schijf zonder enige vorm van structuur. Magellaanse onregelmatige sterrenstelsels hebben een massa tussen de 1 en 10 miljard zonmassa's waarvan ongeveer tussen de 10% en 20% bestaat uit gas dat voorkomt in zogenaamde gashopen. Blauwe compacte sterrenstelsels zijn nog kleiner dan magellaanse en hun massa is ongeveer gelijk aan dat van enkele honderden zonmassa's. Deze blauwe compacte stelsels bezitten zeer veel gas waardoor deze regiones een zeer actieve stervorming kennen. Zowel de Magellaanse als ook de blauwe compacte sterrenstelsels bevatten vrijwel geen zware chemische elementen maar beschikken wel over regionen waarin zich veel geïoniseerd gas bevindt. Er bestaan ook nog andere soorten onregelmatige sterrenstelsels waarvan de structuur erg verwrongen lijkt of waarvan uit de kern van deze stelsels heldere staarten lijken te komen.

Kris Christiaens

K. Christiaens

Medebeheerder & hoofdredacteur van Spacepage.
Oprichter & beheerder van Belgium in Space.
Ruimtevaart & sterrenkunde redacteur.